W środę 9 listopada 2022 r. przedstawiciele Zarządu Województwa Lubuskiego: marszałek Elżbieta Anna Polak, wicemarszałek Stanisław Tomczyszyn i członek zarządu województwa Marcin Jabłoński spotkali się z reprezentantami Lubuskiej Rady Samorządowej, której przewodniczy burmistrz Krosna Odrz. Marek Cebula.
Obrady skupiły się wokół informacji o nowej perspektywie unijnej 2021 – 2027 oraz programie Fundusze Europejskie dla Województwa Lubuskiego, w ramach którego do naszego regionu trafi 915 mln euro wynegocjowane przez zarząd województwa z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej.
- Zarząd nie zgadzał się z pierwszą decyzją ministerstwa. Udało się wynegocjować dodatkowe środki, ale muszą być one przeznaczone na konkretne cele. To edukacja, wsparcie uchodźców, przedsiębiorczości i ochrona środowiska. Nie mogliśmy dowolnie dysponować tymi pieniędzmi – tłumaczyła Sylwia Pędzińska, dyrektorka Departamentu Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym w urzędzie marszałkowskim.
Wymiar terytorialny, czyli wsparcie dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) oraz mniejszych partnerstw samorządów docelowo był ulokowany tylko w jednym celu programu. Ale Zarząd Województwa Lubuskiego wydzielił pieniądze na ZIT-y także z pozostałych celów, dlatego pieniędzy na wymiar terytorialny jest w nowej perspektywie więcej. W sumie to 230 mln euro bez puli na obszary wiejskie.
Zdecydowana większość lubuskich gmin przystąpiła do ZIT-ów lub partnerstw. Zgodnie z wytycznymi Polityki Spójności oraz by zagwarantować równomierny rozwój całego regionu, zarząd województwa zdecydował, że alokacja dla wszystkich będzie taka sama i wyniesie 184 euro na mieszkańca. Z takim podziałem nie zgadzają się przedstawiciele dwóch największych ZIT-ów, w których liderami są Zielona Góra i Gorzów Wlkp. Twierdzą, że powinni otrzymać alokację w wysokości 300 euro na osobę, bo taki poziom środków był w poprzedniej perspektywie.
Marszałek Elżbieta Anna Polak tłumaczyła, że region w nowej perspektywie jest zobowiązany do realizacji nowych wskaźników. - Nowa perspektywa to pięć priorytetów, w poprzedniej było 10. Będziemy rozliczani za konkretne wskaźniki, a nasz program musimy dostosować od Umowy Partnerstwa. To nie jest wymysł Zarządu Województwa Lubuskiego. Jesteśmy zobowiązani do wdrażania programu przede wszystkim w trybie konkursowym – mówiła marszałek i przedstawicielom Zielonej Góry oraz Gorzowa przypomniała, że ZIT-y będą mogły także startować w konkursach na unijne dofinansowanie.
- Zwiększyliśmy środki na ZIT-y. Było 13,8 proc. alokacji programu, a teraz będzie 20 proc. W nowej perspektywie nie ma Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, dlatego 18 proc. alokacji zaplanowaliśmy na obszary wiejskie. W poprzedniej perspektywie były dwa duże ZIT-y, które otrzymały po 310 euro na mieszkańca oraz brały też udział w konkursach, choć deklarowały, że tego nie będą robić, by dać szansę mniejszym samorządom. Z kolei pozostałe, mniejsze partnerstwa miały jedynie 74 euro na mieszkańca. Teraz wszyscy otrzymają po równo, 184 euro na osobę – podkreślała Elżbieta Anna Polak.
Jak wygląda alokacja w innych regionach? Np. w dolnośląskim to 115 euro, łódzkim 168, a podkarpackim 167 euro…
- To nie jest zarzut do Gorzowa czy Zielonej Góry, ale chcemy pokazać prawdziwy obraz. Biorąc pod uwagę wszystkie środki unijne, które zostały zainwestowane, to ich udział w Zielonej Górze na jednego mieszkańca wynosił nawet 1112 euro, a w Gorzowie 615 euro. Tymczasem w Brzeźnicy było 36 euro na osobę, Kolsku 46, a w Przewozie jedynie 7 euro. Nie wyrażamy zgody, by taka sytuacja się powtórzyła. Włożyliśmy dużo pracy i dobrych intencji w nowy podział – mówił Marcin Jabłoński, członek zarządu województwa.
Waldemar Sługocki, poseł oraz były wiceminister rozwoju regionalnego oraz infrastruktury i rozwoju zwrócił uwagę, że ZIT-y mogą sięgać po pieniądze z programów krajowych. - Wartość programu regionalnego to 915 mln euro, a w programach krajowych jest ulokowanych kilkadziesiąt miliardów euro.
Z nowego podziału środków w ramach ZIT-ów i partnerstw są zadowoleni przedstawiciele mniejszych gmin. - Stworzyliśmy partnerstwo na północy, zajęło nam to dwa lata. 184 euro jest dla nas zadowalające. Chcemy brać udział w konkursach. Jesteśmy gotowi aplikować o środki krajowe. Stanowisko zarządu województwa bardzo mnie cieszy, dziękuję za konsekwencję. Dziękuję marszałkowi Stanisławowi Tomczyszynowi za podpowiedź, bo mówił, że w partnerstwie jest siła – podkreśliła burmistrz Dobiegniewa Sylwia Łaźniewska (Dobiegniew tworzy partnerstwo z Drezdenkiem, Starym Kurowem, Zwierzynem i powiatem strzelecko-drezdeneckim).
- Nikt nie skłóci lubuskich samorządów, będziemy mówić jednym głosem. Stanowisko, które opracował Zarząd Województwa Lubuskiego było konsultowane i idzie w dobrym kierunku, w kierunku łączenia samorządów. Silny zawsze sobie poradzi, dlatego duże miasta powinny wspierać mniejsze i słabsze samorządy które często nie mają pieniędzy nawet na wkład własny do unijnej inwestycji – mówił Henryk Janowicz, starosta żagański i przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Lubuskiego.
Podczas spotkania marszałek Elżbieta Anna Polak przedstawiła również propozycję przyszłorocznego budżetu Lubuskiego Funduszu Samorządowego. To 6 mln zł. W budżecie województwa będzie również 5 mln zł dla samorządów na budowę ścieżek rowerowych. Gminy, powiaty i miasta będą mogły korzystać także z innych programów samorządu województwa, np. Lubuskiej Bazy Turystycznej, Lubuskiej Bazy Sportowej, programu budowy systemu nawadniania boisk sportowych, wsparcia dla Ochotniczych Straży Pożarnych czy zdrowotnych programów profilaktycznych. Podobnie jak w poprzednich latach będzie również 1 mln zł na Lubuskie Obywatelskie Inicjatywy Młodzieżowe.
Lubuska Rada Samorządowa jest oddolną inicjatywą Zrzeszenia Gmin Województwa Lubuskiego. Stanowi platformę dialogu samorządowego i gwarantuje samorządom wpływ na rozwój regionu. Pełni funkcję opiniodawczo-doradczą Zarządu Województwa Lubuskiego m.in. w zakresie realizacji polityki regionalnej i przedsięwzięć wspierających rozwój regionu, inicjatyw współdziałania lubuskich jednostek samorządu terytorialnego, projektów strategii, programów rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i regionalnych programów operacyjnych. Rada będzie również rekomendować Zarządowi Województwa Lubuskiego podział pomocy finansowej dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach tzw. Lubuskiego Funduszu Samorządowego.
