„Lubuska Dziewiątka” to kolejne partnerstwo, które podpisało porozumienie ws. realizacji projektów z puli unijnych środków (na Lubuszanina przypada 185 euro) przeznaczonych na lokalne zadania. Umowę zawarto symbolicznie 16 stycznia 2025 r. w Kożuchowie, który jest liderem partnerstwa.
Zgodnie z nazwą, partnerstwo to tworzy 9 samorządów: gmina Kożuchów, gmina Kolsko, gmina Nowe Miasteczko, gmina Sława, gmina Wschowa, gmina Nowa Sól, gmina Bytom Odrzański, gmina Szlichtyngowa i gmina Siedlisko. Na realizację swoich projektów mają do dyspozycji ponad 14,5 miliona euro.
– Cieszę się, że będziecie państwo mogli zrealizować wiele wartościowych, oczekiwanych projektów, być może również marzeń. Przekazujemy środki, które pochodzą z pewnego rodzaju pomysłu – pomysłu strategicznego, związanego ze sposobem pojmowania rozwoju regionalnego. Postanowiliśmy od samego początku podzielić się z samorządami, zdecentralizować fundusze unijne w takim wymiarze, w jakim to było możliwe i wypracować pewien algorytm, poddawany swojego czasu żywym, intensywnym dyskusjom, nawet niekiedy i z niektórych pozycji zmasowanym atakom i krytyce, ale on się obronił. Często słyszę ze strony przedstawicieli zwłaszcza mniejszych samorządów, że to był dobry pomysł, bo pozwolił państwu zbudować pewien pakiet startowy działań i uruchomić instytucjonalne przygotowania do tego, żeby sięgać po kolejne środki także z Funduszy Europejskich dla Lubuskiego – mówił Marcin Jabłoński, marszałek województwa lubuskiego.
Gminy już otrzymują więcej niż zakładano
W ramach tzw. wymiaru terytorialnego programu Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 dla każdego samorządu przyznano po 185 euro w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W praktyce kwota okazała się jednak większa.
– To jest ponad 300 euro na jednego mieszkańca. Wielkość sumy wynika z tego, że gminy startują w kolejnych konkursach, zabiegają o granty na realizację następnych projektów, a jeszcze daleka droga do końca, więc też przy tej okazji gorąco państwa zachęcam, abyście podejmowali starania i dynamicznie ubiegali się o środki z naszych Funduszy Europejskich dla Lubuskiego. Bardzo gorąco do państwa apeluję i zachęcam, żebyście państwo podejmowali także działania, by pozyskać pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy – zwrócił się do włodarzy obecnych w kożuchowskim zamku marszałek Marcin Jabłoński. – Wierzę, że nasi specjaliści z Sieci Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich byli u państwa, bo takie mieli zadanie. Raport, jaki dostałem, mówił o tym, że w stu procentach lubuskie samorządy zostały odwiedzone. Jeśli byście państwo potrzebowali jakiejś dalszej pomocy, to oczywiście proszę o tym powiedzieć. Ja też jestem zainteresowany, żeby wspierać i udzielać państwu porad, wskazówek różnego rodzaju, żeby jak najwięcej pieniędzy z KPO trafiało do naszego województwa – zapewniał marszałek.
„Są przeszkody, ale warto je pokonywać”
Marszałek województwa odniósł się także do wyzwań, z jakimi mierzy się województwo. Środki unijne pomagają niwelować różnice i zmniejszać deficyty w różnych sferach. Jedną z największych trudności dla regionu jest obecnie kryzys demograficzny.
– Musimy zadbać o to, żeby ludzie chcieli się tutaj czuć bezpiecznie, by mieli wsparcie we wszystkich obszarach swojego życia – od służby zdrowia, oświaty, przez edukację, opiekę społeczną po komunikację i te wszystkie rzeczy, które im są potrzebne, żeby myśleć pewnie o przyszłości, chcieć założyć rodzinę, zbudować dom, mieć dzieci, a dzięki temu wzmacniać nasz region – stwierdził marszałek. Podziękował też osobom, które były i są zaangażowane w proces wydatkowania Funduszy Europejskich.
– Dziękuję Departamentowi Instytucji Zarządzającej – pani dyrektor Sylwii Pędzińskiej i współpracownikom – za cierpliwość w tych wszystkich skomplikowanych procesach. My tego nie wymyślamy – sami państwo wiecie, że nie utrudniamy wam tej pracy. Są pewne standardy i trzeba ich dotrzymać, bo inaczej dzieją się rzeczy, które powodują, że są kraje, które nawet od dziesięcioleci ubiegają się o członkostwo w Unii Europejskiej, a jako że nie umieją spełnić pewnych standardów, to przez kolejne kilkadziesiąt lat do tej Unii Europejskiej mogą nie wejść. Musimy pokazać, że jesteśmy w stanie działać transparentnie, realizować pewne procedury, a że one są zunifikowane dla całej Europy, to i my musimy je w podobny sposób jak w różnych innych krajach realizować. Stąd czasem napotykamy różne przeszkody, ale warto je pokonywać. Sami państwo wiecie, ile tablic pojawia się w waszych okolicach – tablic mówiących o wspaniałych projektach, które zrealizowaliśmy z funduszy unijnych. Oby ich było jak najwięcej – dodał marszałek.
„Lubuska Dziewiątka” to m.in. projekty społeczne
– Z „Lubuską Dziewiątką” jestem związany nie tylko w sposób urzędniczy, ale też emocjonalny. Te miejscowości, te gminy, które biorą udział w partnerstwie, to miejsca, które odwiedzam chyba najczęściej. Zawsze są to dobre, ciekawe wizyty, przynoszące korzyść obu stronom, które się spotykają – przyznał wicemarszałek województwa lubuskiego Grzegorz Potęga.
Wicemarszałek podkreślał, że szczególnie ważne są dla niego projekty społeczne. W ostatnim czasie alokacja środków przeznaczonych dla województwa na te działania przekroczyła 300 mln złotych. W planach są kolejne inwestycje w przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i podnoszenie kompetencji mieszkańców, m.in. rozwój szkolnictwa zawodowego i tworzenie centrów usług społecznych.
– Niech ta „Lubuska Dziewiątka” będzie szczęśliwą dziewiątką. Niech te projekty się świetnie realizują. Wszystkiego dobrego – życzył samorządowcom wicemarszałek.
W strategii partnerstwa dziewięciu gmin znalazły się także projekty rozbudowy infrastruktury rowerowej na odcinkach Wschowa-Lgiń, Kożuchów-Wrociszów i Szlichtyngowa-Dryżyna oraz zadania polegające na ochronie dziedzictwa kulturowego i różnorodności biologicznej.
– Jesteśmy bardzo szczęśliwi, że podpisujemy umowę partnerską pomiędzy gminami z powiatu nowosolskiego i wschowskiego. To partnerstwo dziewięciu gmin. Każda z nich realizuje swoje projekty. Bardzo się cieszę, że na nasze partnerstwo jest przyznana kwota ponad 14,5 mln euro. Cieszę się, że wspólnie z gminami wypracowaliśmy stanowisko co do podziału kwot, które są zapisane w strategii. Są tam projekty, które łączą nasze gminy, jest dużo zadań inwestycyjnych i tzw. projekty „miękkie” – mówiła Alina Śmigiel, burmistrz Kożuchowa.
– Za moment przystępujemy do procedury składania wniosków i realizacji projektów wspólnie z partnerami. Cieszę się i przekazuję słowa podziękowania pani dyrektor Sylwii Pędzińskiej. Nasze wątpliwości są zawsze wysłuchane i odpowiedź jest udzielana najszybciej jak to tylko możliwe. Bardzo dziękuję, bo to cenna pomoc – dodała burmistrz.
Równy podział środków, równomierny rozwój
Burmistrz Nowego Miasteczka Paweł Kozłowski odniósł się do słów marszałka województwa lubuskiego o podziale środków dla samorządów. – Był wtedy bardzo duży opór największych ośrodków miejskich, największych miast, które chciały więcej troszkę z tego „tortu” wykroić, ale Zarząd Województwa Lubuskiego bardzo konsekwentnie i stanowczo dążył do tego, żeby to było sprawiedliwe. 185 euro na mieszkańca zagwarantuje równomierny, zbilansowany rozwój całego regionu. W imieniu mieszkańców Nowego Miasteczka, ale myślę, że też wszystkich małych miejscowości w naszym regionie, chciałbym podziękować za tę determinację w doprowadzeniu do tego równego podziału, bo dzięki temu możemy teraz dysponować tą kwotą i możemy zacząć już realizację naszych projektów – powiedział burmistrz.
Projekty gmin nie lądują w szafie
Jacek Sauter, burmistrz Bytomia Odrzańskiego wspominał pierwsze działania zmierzające do zagwarantowania samorządom środków na inwestycje. – Przypomniałem sobie, że pan marszałek i ówczesny dyrektor Waldemar Sługocki przygotowali listę indykatywną. To było takie pierwsze działanie, gdzie mogliśmy mieć zagwarantowane pieniądze bez konkursu. Dla mnie i dla nas wszystkich to coś kapitalnego, bo ja bardzo przeżywam sytuacje, w których próbujemy robić projekty i te projekty lądują w szafie, bo nie jesteśmy w stanie pozyskać środków na ich realizację. Dzisiaj możemy już działać, nie obawiając się, że tych środków unijnych dla nas nie będzie – wskazywał burmistrz.
Wsparcie również dla mniejszych samorządów
Środki przeznaczone w ramach partnerstwa samorządowego to także fundusze dla małych gmin, które dotychczas nie korzystały z takiego wsparcia. Przykładem jest gmina Kolsko. – Dzisiejsze podpisanie porozumienia jest historyczne ze względu na to, że gmina Kolsko nie korzystała nigdy z pieniędzy lubuskich, korzystała z PROW-u, tak że stworzenie inicjatyw terytorialnych jest dla nas szansą. Bardzo serdecznie dziękuję za to, że jesteśmy w tym porozumieniu. Wszystkim partnerom „Lubuskiej Dziewiątki” dziękuję za poświęcony czas i za to, że alokacja dla gminy Kolsko, która była niewielka, gdy obejmowałam funkcję wójta, dziś jest taka, jak być powinna – mówiła Iwona Brzozowska, wójt gminy Kolsko.
– Dziękuję za to, że dzięki środkom unijnym w tej nowej perspektywie będziemy mogli zrealizować bardzo ważne zadania dla naszych mieszkańców. Zadanie tych z tzw. „twardych” to budowa ścieżki rowerowej po byłym torowisku. Cieszą nas również te projekty, które mamy zabukowane w tej nowej perspektywie jako projekty „miękkie”, czyli rozwój kompetencji naszych uczniów, dzieci, młodzieży, jak również projekty przeznaczone dla najstarszych mieszkańców naszych gmin, dla naszych seniorów – dodała Jolanta Wielgus, burmistrz miasta i gminy Szlichtyngowa.
Partnerstwo tworzyli też poprzedni włodarze gmin
Partnerstwo „Lubuska Dziewiątka” było konstruowane przez samorządowców jeszcze w poprzedniej kadencji. Udział w pracach nad utworzeniem porozumienia brał m.in. Paweł Jagasek – były burmistrz Kożuchowa, obecnie – zastępca Dyrektora Departamentu Infrastruktury Transportowej Urzędu Marszałkowskiego.
– „Lubuska Dziewiątka” przetrwała i dzisiaj można uroczyście podpisać to porozumienie. Dziękuję wam za to. Mam nadzieję, że nasz wkład pracy będzie urzeczywistniony i będziemy mogli wspólnie odbierać te inwestycje, które zostały zapisane w strategii – powiedział Paweł Jagasek.
– Panie marszałku, przypominam sobie konferencję prasową, na której informował pan o tym, że powstanie taka inicjatywa bezkonkursowa, która pozwoli nam otrzymać środki europejskie na realizację zadań bardzo potrzebnych dla naszej społeczności. Byłem na tej konferencji i bardzo się z tego ucieszyłem. Dziękuję Pawłowi Jagaskowi za włączenie Wschowy do „Lubuskiej Dziewiątki”, a panu marszałkowi za objęcie roli „szeryfa”. Dzięki panu doszliśmy do porozumienia – mówił Konrad Antkowiak, burmistrz miasta i gminy Wschowa.
W podpisaniu partnerstwa „Lubuskiej Dziewiątki” uczestniczyli również Sylwia Pędzińska – dyrektor Departamentu Instytucji Zarządzającej Urzędu Marszałkowskiego, radna Województwa Lubuskiego Małgorzata Paluch-Słowińska, wójt gminy Siedlisko Daniel Kołtun, wójt gminy Nowa Sól Izabela Bojko i burmistrz Sławy Cezary Sadrakuła.
Program Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 (FEWL 21-27), przyjęty przez Komisję Europejską decyzją nr C(2022)8871 z dnia 7 grudnia 2022 r., stanowi, iż planowane jest zastosowanie instrumentu terytorialnego w postaci Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) i Innych Instrumentów Terytorialnych (IIT).
Aby zgodnie z ustawą o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (Dz. U. z 2022 r., poz. 1079) możliwe było zrealizowanie projektów w ramach wsparcia wymiaru terytorialnego FEWL 2021-2027, partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego opracowały strategie terytorialne dla swoich obszarów.
Instytucja Zarządzająca przygotowała system weryfikacji i opiniowania strategii terytorialnych. Weryfikacja zapisów strategii terytorialnych jest prowadzona w ramach prac Zespołu ds. wymiaru terytorialnego. Uzgodniony dokument, który otrzymał pozytywny wynik weryfikacji zespołu, jest kierowany na posiedzenie Zarządu Województwa Lubuskiego, celem wydania opinii w zakresie możliwości finansowania strategii w FEWL 2021-2027.
Wyłącznie pozytywnie zaopiniowana strategia terytorialna może być realizowana przy udziale środków programu.
W celu unormowania zobowiązań każdej ze stron i uregulowania zasad przygotowania projektów w ramach strategii terytorialnych z udziałem środków programu regionalnego, celowe jest zawarcie Porozumienia między Instytucją Zarządzającą FEWL 2021-2027 a ZIT/Partnerstwem JST. Porozumienie określa między innymi ramy finansowe, listę projektów planowanych do finansowania ze środków programu, minimalne limity kontraktacji i płatności w postaci kamieni milowych, istotny z punktu widzenia celów programu zestaw głównych mierników i ich wartości, do których realizacji zobowiązuje się ZIT/Partnerstwo JST, czy obowiązki sprawozdawcze.
Na podstawie podpisanych porozumień partnerstwa będą wzywane do złożenia dokumentacji aplikacyjnej z zastosowaniem niekonkurencyjnego trybu naboru wniosków.
#FunduszeEuropejskie #FunduszeEuropejskiedlaLubuskiego #PomocUE #UEdlaNas #UE
