16 maja w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji odbyło się kolejne posiedzenie przedstawicieli samorządu i rządu w ramach Doraźnego Zespołu ds. Uchodźców Wojennych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Polityka zdrowotna i edukacja wymagają obecnie pilnego uregulowania prawa i zmian w specustawie.
System finansowania NFZ do przebudowy
- Niepewność, tymczasowość i zawieszenie. Z tym mierzą się dziś nasi nowi mieszkańcy z Ukrainy. Jako Polacy robimy wszystko, aby zapewnić im godne warunki życia. Jako samorządowcy czy organizacje pozarządowe wykonujemy codzienną, tytaniczną wręcz pracę, ale potrzebujemy rozwiązań systemowych, które muszą zostać wypracowane natychmiast. Dlatego przyjąłem zaproszenie ministra Pawła Szefernakera do współprzewodniczenia Doraźnemu Zespołowi ds. Uchodźców i mam nadzieję, że efekty pracy zespołu znajdą swoje odbicie w nowelizacji specustawy – mówił Jacek Karnowski, prezydent Sopotu, członek Zarządu Związku Miast Polskich, szef Ruchu Samorządowego TAK! Dla Polski.
Samorządowcy liczą na to, że intensywna praca Doraźnego Zespołu ds. Uchodźców (po kilka spotkań w tygodniu) doprowadzą do nowelizacji specustawy, a w konsekwencji do wprowadzania systemowych rozwiązań w polityce migracyjnej.
- Kryzys uchodźczy, podobnie jak pandemia COVID-19 ujawnił słabe punkty funkcjonowania państwa i te elementy polityk publicznych, które po prostu w Polsce kuleją, jak np. służba zdrowia. Także podczas Samorządowego Okrągłego Stołu zorganizowanego we Wrocławiu z inicjatywy Ruchu Samorządowego TAK! Dla Polski razem z prezydentem Jackiem Sutrykiem podkreślaliśmy, że potrzebujemy nie tylko długofalowej polityki migracyjnej, ale także dobrej polityki mieszkaniowej – dodaje J. Karnowski. Potrzebujemy nie tylko solidarności i dobroci serca Polek i Polaków, ale także konkretnych systemowych rozwiązań na czasy kryzysów. Wojna to jeden z kryzysów, który bezpośrednio dotknął Europę, wydawała się niemożliwa w naszej części świata.
Oświata, ochrona zdrowia, pomoc społeczna i mieszkalnictwo - zdaniem samorządowców w ramach tych obszarów trzeba pilnie rozwiązać problemy, by poprawić sytuację przebywających w Polsce obywateli Ukrainy. Strona samorządowa w ramach posiedzeń Zespołu zgłosiła do tej pory w sumie 31 propozycji, które mają poprawić sytuację przebywających w Polsce obywateli Ukrainy: 13 propozycji z obszaru oświaty, 11 z zakresu ochrony zdrowia, trzy z polityki społecznej oraz cztery dotyczące mieszkalnictwa. W poniedziałek Jacek Karnowski przekazał propozycje strony samorządowej na ręce ministra Pawła Szefernakera, pełnomocnika rządu ds. uchodźców.
31 samorządowych propozycji rozwiązań dla rządu ws. uchodźców - do pobrania TUTAJ
- System finansowania NFZ wymaga gruntownej przebudowy. Musimy zwiększyć finansowanie opieki zdrowotnej proporcjonalnie do liczby Ukraińców przebywających w danym regionie. W związku z ogromnymi brakami pielęgniarek i lekarzy w polskich szpitalach, istotne jest także przyspieszenie wydawania zgód na pracę ukraińskiej kadry medycznej oraz uruchomienie specjalistycznych kursów z języka polskiego - podkreśla marszałek Elżbieta Anna Polak.
W ochronie zdrowia samorządowcy proponują np. zwiększyć wartości ryczałtów i umów poza ryczałtowych dla szpitali, przyspieszyć procedury wydawania zgód na pracę ukraińskiej kadry medycznej w Polsce, skoordynować kwestie tłumaczeń dokumentów uprawniających do wykonywania zawodów medycznych, uzupełnić listy państw - których dyplomy są uznawane w Polsce - o Ukrainę (i tym samym umożliwić leczenie ukraińskich obywateli przez ukraińskich lekarzy), specjalistyczne kursy języka polskiego dla kadry, zatrudnienie ukraińskich lekarzy na etacie stażysty z finansowaniem ze stażu z Ministerstwa Zdrowia oraz opracować procedury wypisywania recept na leki refundowane (dot. w szczególności przewlekle chorych obywateli Ukrainy).
Mury szkół nie uczą
- 745 tys. uchodźców z Ukrainy przyjechało do Warszawy, a 300 tys. zostało z nami. To ogromna liczba. Szacujemy, że samych dzieci mamy dodatkowo około 100 tys. Do pierwszego września i rozpoczęcia roku szkolnego potrzebujemy około 70 dodatkowych placówek oświatowych. Ale pamiętajmy, że mury szkół nie uczą. Podobnie jak nie leczą mury szpitali. Dlatego musimy pamiętać o ludziach, kadrach – mówiła wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska.
Propozycje w oświacie to m.in. pokrycie kosztów pobytu dzieci z Ukrainy w przedszkolach i żłobkach, wycofanie się z konieczności zdawania egzaminu ósmoklasisty przez dzieci z Ukrainy z języka polskiego, stworzenie domowych grup przedszkolnych, wsparcie młodzieży ukraińskiej w nauce zdalnej, ustalenie zasad organizacji matur dla młodzieży ukraińskiej czy sposobu rekrutacji do szkół średnich dla uczniów ukraińskich.
Pomoc społeczna to pokrycie kosztów pobytu Ukraińców w Domach Pomocy Społecznej, rozwiązanie problemu weryfikacji orzeczeń dot. niepełnosprawności osób z niepełnosprawnościami z Ukrainy i przeznaczenie środków z urzędów pracy na naukę języka polskiego dla dorosłych. Z kolei postulaty dot. mieszkalnictwa dotyczą m.in. wydłużenie do trzech lat uproszczonej procedury adaptacji obiektów budowlanych użyteczności publicznej (obiektów Skarbu Państwa, gminy) w obiekty mieszkalne na potrzeby zamieszkania, zobowiązanie gestorów sieci do wykonania do wymienionych obiektów przyłączy w ciągu jednego miesiąca, o ile sieć znajduje się na terenie gminy oraz uelastycznienie zapisów o Społecznej Agencji Najmu, skrócenie czasu najmu mieszkania (dzisiaj min. 5 lat), zniesienie przeprowadzania postępowania konkursowego na prowadzenie Społecznych Agencji Najmu, możliwość uzyskania przez samorządy dotacji celowych na tworzenie SAN.
Samorządowcy i strona rządowa wspólnie pracują
Zespół doraźny ds. uchodźców z Ukrainy powołała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Pierwsze merytoryczne spotkanie odbyło się 4 maja w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie. Strona samorządowa zaapelowała do rządu o pilne wsparcie w kluczowych obszarach pomocy dla obywateli Ukrainy. Edukacja, zdrowie, polityka społeczna i praca oraz relokacja uchodźców to kluczowe obszary, które wymagają wsparcia władz centralnych.
Współprzewodniczącym zespołu ze strony samorządowej jest prezydent Sopotu Jacek Karnowski, a ze strony rządowej wiceminister Paweł Szefernaker.
Przedstawicielami samorządów są w zespole także: Elżbieta Anna Polak, marszałek województwa lubuskiego - z ramienia Związku Województw RP, Grzegorz Cichy, burmistrz Proszowic i prezes Unii Miasteczek Polskich, Renata Kaznowska, wiceprezydent Warszawy, Jan Grabowski, starosta poznański (w imieniu Związku Powiatów Polskich), Krzysztof Iwaniuk, wójt Terespola i przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP oraz Marek Wójcik sekretarz KWRiST.
Rząd – poza Pawłem Szefernakerem - reprezentują w tym gremium Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej, Małgorzata Jarosińska-Jedynak, minister funduszy i polityki regionalnej, Waldemar Kraska, wiceminister zdrowia, Dariusz Piontkowski, wiceminister edukacji, a także Janusz Cieszyński, minister odpowiedzialny za cyfryzację w Kancelarii Premiera Rady Ministrów.
