Stanowisko
ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO
z dnia 4 maja 2018 roku
w sprawie projektu ustawy o szkolnictwie wyższym
Zarząd Województwa Lubuskiego wyraża sprzeciw wobec zapisów projektu nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. ustawa 2.0) przygotowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Szkolnictwo wyższe jest niezwykle istotnym czynnikiem rozwoju regionalnego, oddziaływującym na jakość życia mieszkańców. Wzmocnienie lubuskich szkół wyższych jest ważnym celem polityki rozwoju Województwa Lubuskiego. Z inicjatywy Zarządu Województwa we współpracy z przedstawicielami uczelni, władz samorządowych Gorzowa Wielkopolskiego i Zielonej Góry oraz reprezentantami otoczenia społeczno-gospodarczego trwają prace nad dokumentem strategicznym wskazującym kierunki rozwoju szkolnictwa wyższego w województwie lubuskim. W opracowanej diagnozie sytuacji szkolnictwa wyższego wskazano, że już dziś lubuskie uczelnie zmagają się nie tylko z niżem demograficznym, ale i z trudną sytuacją odpływu młodzieży na studia poza województwo, szczególnie do metropolii. Wskaźniki statystyczne dotyczące liczby studentów i wydatków na B+R należą do najniższych w Polsce.
Szereg analiz, ekspertyz i opinii wskazuje na zagrożenia, które projektowana ustawa może przynieść dla mniejszych ośrodków akademickich. Wiele szczegółowych zagrożeń, dotyczących także lubuskich uczelni, zostało wskazanych w ekspertyzach Biura Analiz Sejmowych.
Proponowane zmiany w organizacji nauki i szkolnictwa wyższego będą niekorzystne dla uczelni w średnich miastach, w tym dla Uniwersytetu Zielonogórskiego i Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim. Szczególnie niepokojące w skutkach są proponowane zmiany w systemie oceniania jakości naukowej (kategoryzacja), co wiąże się z ograniczaniem środków na badania naukowe i dydaktykę oraz zmniejszeniem samodzielności w decydowaniu o rozwoju uczelni. Uczelnie w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim realnie mogą utracić rangę uniwersytetu i akademii. Taka sytuacja niekorzystnie odbije się na rozwoju społeczno-gospodarczym Województwa Lubuskiego, odbierając lubuskim stolicom rangę ośrodków akademickich.
Samorząd Województwa Lubuskiego efektywnie współpracuje z uczelniami na rzecz rozwoju regionu. Przykładem jest finansowe wsparcie na uruchomienie i funkcjonowanie kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Zielonogórskim, który jest odpowiedzią na duży deficyt kadry lekarskiej w województwie. Łączenie środków z UE oraz budżetu województwa zaowocowało powstaniem parków naukowo-technologicznych wykorzystujących potencjał naukowy lubuskich kadr.
Możliwa degradacja uniwersytetu i akademii przyniesie negatywne skutki nie tylko samym uczelniom, ale wpłynie niekorzystnie także na rozwój województwa. Spodziewać można się zarówno skutków społecznych, w tym obniżenia jakości kapitału ludzkiego, jak i ekonomicznych, w tym poważnego ograniczenia potencjału badawczo-naukowego i innowacyjnego.
Apelujemy o poważne zmiany w projekcie ustawy, które będą budowały konkurencyjność polskiej nauki, pozwalając na rozwój regionalnych uczelni, a nie ich degradację.
