Portal Województwa Lubuskiego

Z okazji Dnia Samorządu Terytorialnego przypadającego na 27 maja marszałek Elżbieta Anna Polak zaprosiła młodych Lubuszan do debaty na temat samorządu. Rękawicę podjęło blisko 200 uczniów szkół ponadgimnazjalnych z województwa lubuskiego.

Runda pierwsza – Czy samorząd jest potrzebny.

W pierwszej części dyskusji uczestnicy szukali odpowiedzi na pytanie: po co Polsce samorząd?

Marszałek Elżbieta Anna Polak podkreślała, że samorząd to fundament demokracji i jej kwintesencja. -  Samorząd ma moc sprawczą, bo samorząd to wspólnota mieszańców. Do samorządu wchodzą ludzie wybierani przez nas - w wolnych, tajnych, bezpośrednich wyborach, dlatego jest fundamentem demokracji. W samorządzie są nasi reprezentanci, dlatego ważne jest żeby każde środowisko było reprezentowane. Samorząd rozwiązuje problemy ludzi – wyjaśniła. Podobnego zdania jest Paulina Muszyńska, reprezentująca Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego „Elektryk” w Nowej Soli. – Samorząd to jak sama nazwa wskazuje możliwość decydowania o sobie. Wszyscy razem tworzymy samorząd – mówiła.

Prof. Dariusz Rosati podkreślał z kolei, że samorząd jest kwintesencją demokracji, ponieważ ludzie sami podejmują decyzje, które ich dotyczą. To oni najlepiej wiedzą, czego potrzebują. - Poważne traktowanie samorządu jest czymś, co pozwoli w sposób skuteczny zaspokajać wasze potrzeby. My się w Polsce uczyliśmy samorządu i te lekcje odrobiliśmy znakomicie. To samorządy wydają  30% środków europejskich  i robią to skutecznie, wydając je na potrzeby najważniejsze z punktu widzenia mieszkańców – wyjaśnił.

Michał Mościcki, reprezentant Zespołu Szkół Budowlanych w Zielonej Górze im. Tadeusza Kościuszki/Przewodniczący Młodzieżowej Rady Miasta Zielona Góra podkreślił, że samorząd jest najbliżej obywatela. - Sąsiad może być radnym, kolega zasiadać w samorządzie uczniowskim. Zawsze jesteśmy dotykani przez decyzje samorządu, bo on jest najbliżej nas. Samorząd jest dla każdego z nas – zaznaczył. - Droga do samorządu jest otwarta dla każdego niezależnie od wieku. I samorząd powinien być otwarty na potrzeby obywateli w każdym wieku – dodał burmistrz Marek Cebula.

Jakub Rosler (I Liceum Ogólnokształcące w Zielonej Górze im. Edwarda Dembowskiego) zaznaczył, że Polska potrzebuje samorządu, ponieważ pozwala on kształtować postawy obywatelskie. Podkreślał, że problemem polskiej demokracji jest właśnie zaangażowanie obywateli, co widać chociażby we frekwencji wyborczej. - Uczymy się uczestnictwa  w wyborach, bo to jest podstawa demokracji – dodał.

Runda druga – jak samorząd zmienił Polskę

Jak wyglądałaby teraz Polska bez samorządu? Czy nadal bylibyśmy krajem demokratycznym? Jak wyglądałyby  nasze wsie, miasteczka i miasta? To pytania na które odpowiadali uczestnicy debaty w drugiej jej części. Marszałek Elżbieta Anna Polak podkreślała, że te 28 lat funkcjonowania polskiego samorządu, to prawdziwa rewolucja, prawdziwy skok cywilizacyjny. Wszystko, dzięki odważnym decyzjom samorządowców. - Na początku musieliśmy sobie napisać prawo, statuty, regulaminy i strategie rozwoju, czyli wyznaczyć sobie priorytety, bo na wszystko nie ma pieniędzy. Potrzebna jest rzetelna diagnoza deficytów i potencjałów. Teraz jesteśmy już na etapie, gdzie możemy sięgać gwiazd. Lubuskie ma być zieloną krainą nowoczesnych- kosmicznych technologii. Teraz jesteśmy w zupełnie innej rzeczywiści, ale najważniejsza jest świadomość ludzi. Odważnie i bez kompleksów zdobywamy świat – zapewniała. Podobnego zdania jest Michał Mościcki, który przekonywał, że samorząd odczarował władzę w Polsce. – Samorząd ulokował się bliżej ludzi i zobaczyliśmy, że mamy wpływ na decyzje na szczeblu lokalnym, ale i ogólnopolskim – wyjaśnił.

-  Mam 18 lat, ale widzę jak się zmienia moje otoczenie i ile daje samorząd – wyjaśniła Paulina Muszyńska. - To niesamowita otwartość i zmiana mentalności ludzi. Wiara w to, że można zmieniać świat. Młodzi ludzie widzą możliwości, a jak nie, to mam nadzieję że przejrzą na oczy, że trzeba tylko chcieć – dodała.

Prof. Rosati mówił z kolei, że jednym z największych osiągnięć 28 lat historii Polski jest poszerzanie kompetencji samorządów. Największym zaś zagrożeniem dla wywalczonej demokracji jest centralizacja. - Słyszmy zapowiedzi o tym, że w Warszawie będzie się decydować o inwestycjach. Już to przerabialiśmy i nie jest to dobry kierunek. Trzeba dać większą swobodę samorządom. Budżety obywatelskie są doskonałym przykładem jak angażować społeczność lokalną – wyjaśnił.

W tej części debaty młodzi zwrócili także uwagę na ich udział w samorządnej Polsce. Podkreślali, że najważniejsza jest komunikacja. – Pytajcie nas młodych, my chętnie pomożemy – mówili. - Zgadzam się, trzeba pytać młodych czego potrzebują. My nie jesteśmy doskonali. Bez dialogu z Wami ciężko podejmować decyzje, które będą dla was trafione – odpowiedział Marek Cebula.

Runda trzecia – Jaka jest przyszłość samorządu w Polsce

Czy samorządy powinny się zmieniać? Czy powinniśmy o nie walczyć? Jaka jest ich przyszłość? – to kwestie poruszone podczas ostatniej części debaty. – Przyszedł taki czas, że po 28 latach znowu  musimy walczyć o samorząd. Współtwórca reformy samorządowej prof. Regulski powiedział takie kapitalne słowa:  Państwo powinno zająć się tym, czym musi, a tym czy nie musi zajmie się obywatel.   I taka jest moim zdaniem przyszłość samorządu – wyjaśniła marszałek Elżbieta Anna Polak. Przypomniała, że kilka lat temu rząd podjął bardzo ważną decyzję o decentralizacji środków unijnych. W jej konsekwencji do regionów trafiło 40% unijnego tortu. I jak się okazało samorządy świetnie sobie poradziły. - Efektywność jest znaczenie większa. Lepiej kontraktujemy i rozliczamy. To się sprawdziło. A skoro tak, to trzeba dalej decentralizować, a nie zabierać kompetencje. Powinniśmy wzmacniać samorząd i budować świadomość obywatelską. Ważne jest także wzmocnienie roli organizacji pozarządowych – wyjaśniła.

Prof. Dariusz Rosati podkreślał, że kluczem do zrozumienia idei samorządności jest poczucie zaufania. A jego budowa i umacnianie są przyszłością samorządu. - Zaufanie jest wartością społeczną. Pozwala się szybciej rozwijać. Zaufania społeczne, to kapitał,  który uzupełnia inne czynniki, żeby kraj się mógł rozwijać – wyjaśnił.

- Przyszłość samorządów powinna polegać na otwartości na głos wszystkich grup społecznych – podkreślał Michał Mościcki.  

Jakub Rosler wskazał z kolei na zagrożenia dla trwałości samorządu. Jego zdaniem to apatia wyborców oraz fakt, że nie uczestniczą w wyborach.  – Mówię to do młodych, bo oni to traktują jako obciach i coś, co nic nie zmieni. Jeżeli nie zrozumiemy, że każdy głos ma znaczenie to samorządy będą przejmowane przez państwo i nastąpi centralizacja. Więc apeluję, weźcie udział w wyborach zagłosujecie – mówił.

Marek Cebula zachęcał do korzystania z kontroli obywatelskiej i większego zaangażowania w sprawy lokalnych społeczności. - Wybraliśmy radnych, oni nas reprezentują, są naszym głosem i ambasadorami naszych pomysłów. A ludzie nie korzystają z prawa kontroli tych wybranych. Młodzi mają pełne głowy pomysłów, ale nie zawsze mają ochotę je realizować. My wam damy narzędzia – do dzieła!

Uczestnicy debaty odpowiadali także na pytania internautów. Ci pytali m.in. o finansowanie samorządów, pomoc osobom niepełnosprawnym oraz o przyszłość młodzieżowych rad. 

Po zakończeniu debaty Michał Mościcki złożył na ręce poseł Krystyny Sibińskiej sprzeciw Młodzieżowej Rady Miasta wobec decyzji o przełożeniu obrad Sejmu Dzieci i Młodzieży. - To pokazuje, że nie znaczymy zbyt wiele da obecnej władzy. To jest przykre i bolesne. Jesteśmy oburzeni tym co się stało. Uważamy, że to atak na politykę młodzieżową w tym kraju – wyjaśnił.

Uczniowie biorący udział w debacie wzięli udział w quizie wiedzy o samorządzie.

I miejsce – Barbara Wyszańska – LO IV  w Zielonej Górze

I Miejsce – Aleksandra Matuszak – Zespół Szkół Mechanicznych w Gorzowie Wlkp.

III Miejsce – Michał Mościcki – I LO Zielona Góra

W debacie udział wzięli także: poseł Katarzyna Osos, poseł Paweł Pudłowski,  radni województwa: Anna Synowiec, Sebastian Ciemnoczołowski, Tadeusz Pająk.