Niekorzystne tendencje demograficzne, silna konkurencja międzyuczelniana i zmiany formalno-prawne, to największe wyzwania przed jakimi stoją obecnie lubuskie uczelnie. Dlatego szkolnictwo wyższe w naszym regionie wymaga wsparcia – wsparcia ukierunkowanego.
Dyskusję nad rozwojem lubuskich uczelni zapoczątkowano już w październiku 2016 r. na posiedzeniu Rady ds. Rozwoju Regionu. Następnie powołano grupę roboczą ds. opracowania kierunków rozwoju szkolnictwa wyższego w województwie lubuskim, która składa się z przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, uczelni wyższych, statystyki publicznej, samorządu miast akademickich oraz otoczenia społeczno-gospodarczego. W ramach prac grupy opracowano „Diagnozę szkolnictwa wyższego w województwie lubuskim” oraz sformułowano potencjalne scenariusze rozwoju szkolnictwa wyższego. Zlecono także ekspertyzę pt. „Kierunki i perspektywy zmian szkolnictwa wyższego w województwie lubuskim”. Materiały te stały się podstawą do dyskusji i wypracowania projektu dokumentu
Przyjęcie dokumentu w ostatecznym kształcie poprzedziły konsultacje, które zakończyły się 10 lipca br. Zobacz protokół z konsultacji
W dokumencie przyjęto następujące strategiczne kierunki rozwoju szkolnictwa wyższego w województwie lubuskim:
1. Kierunek: Atrakcyjne kształcenie, czyli koncentracja na tworzeniu atrakcyjnej oferty dydaktycznej i wsparcie dla studiujących.
W ramach tego kierunku przewidziano m.in. stypendia, wspieranie otwierania nowych atrakcyjnych kierunków studiów, staże, praktyki, promocję - kreowanie regionu lubuskiego, a szczególnie ośrodków akademickich jako atrakcyjnych i przyjaznych miejsc życia i nauki studenta, rozwijanie zainteresowań poprzez aktywizację (koła naukowe studentów), promowanie uczenia się przez całe życie (np. studia podyplomowe).
2. Kierunek: Wysokiej jakości nauka, czyli wzmacnianie potencjału naukowego lubuskich naukowców i pozycji uczelni.
W ramach tego kierunku przewiduje się wspieranie rozwoju lubuskich naukowców oraz promocję ich dorobku naukowego, rozwijanie współpracy naukowo-badawczej z uczelniami z kraju i zagranicy, pozyskiwanie naukowców o wybitnym dorobku naukowym, zwiększanie środków na badania naukowe. Celem tych działań jest, aby lubuskie uczelnie osiągnęły stabilną pozycję regionalnych szkół wyższych.
3. Kierunek: Komercjalizacja badań i wzmocnienie współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym, czyli tworzenie warunków do rozwoju innowacji i zwiększenia transferu technologii oraz zacieśnianie współpracy na linii uczelnie-biznes.
W ramach tego kierunku przewidziano rozwijanie nowoczesnych form kształcenia włączających w szerszym zakresie przedstawicieli przedsiębiorców, wspieranie współpracy szkół, uczelni z pracodawcami, wspomaganie procesu komercjalizacji wyników badań prowadzonych na uczelniach, rozwój ośrodków B+R i inteligentnych specjalizacji województwa lubuskiego, promowanie innowacyjnych rozwiązań, jako osiągnięć lubuskich uczelni i firm, wspieranie przedsiębiorczości studentów i pracowników naukowych.
Dokument zakłada powołanie przy Marszałku stałej struktury, pn. Lubuski Zespół ds. Szkolnictwa Wyższego (LZSZW). Jego zadaniem będzie koordynacja i monitorowanie przedsięwzięć podejmowanych na rzecz rozwoju szkolnictwa. Zespół będzie także odpowiedzialny za wypracowanie rocznych planów działań.
Potrzeba wypracowania takiego dokumentu pojawiła się po analizie wstępnych danych wskazujących na spadającą liczbę studentów w województwie lubuskim. Liczba studentów w regionie lubuskim w latach 2006-2016 spadła o około 59%. Liczba placówek edukacji wyższej zmalała z ponad 20 do 8. Największą uczelnią lubuską pozostaje Uniwersytet Zielonogórski. Studiuje na nim ponad 70% lubuskich studentów i pracuje na nim zdecydowana większość regionalnej kadry naukowo-dydaktycznej. Największą uczelnią w Gorzowie Wielkopolskim jest Akademia im. Jakuba z Paradyża (AJP). W Gorzowie Wielkopolskim działają także: Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej AWF im. E. Piaseckiego w Poznaniu (ZWKF AWF), Zamiejscowy Wydział Ekonomiczno-Społeczny Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Wyższa Szkoła Biznesu w Gorzowie Wielkopolskim (WSB). W Słubicach działa Collegium Polonicum (CP) jako wspólna jednostka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Ponadto w Żarach i Kostrzynie nad Odrą funkcjonują niepubliczne szkoły wyższe.
Projekt dokumentu wypracowany został przez grupę robocza ds. szkolnictwa wyższego w województwie lubuskim, do której marszałek Elżbieta Anna Polak zaprosiła przedstawicieli uczelni, samorządu terytorialnego, Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze, organizacji pracodawców. W jej skład weszli także przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego (UMWL) i Wojewódzkiego Urzędu Pracy.
Projekt poddano konsultacjom społecznym w terminie 13 czerwca– 10 lipca 2018 r. W toku konsultacji zebrano uwagi od zainteresowanych przekazane pocztą elektroniczną oraz tradycyjną. Ogółem wpłynęły 23 uwagi od 11 podmiotów. W ramach konsultacji przeprowadzono także dwa otwarte spotkania konsultacyjne, na których prezentowano projekt dokumentu oraz dyskutowano nad jego zapisami: w Zielonej Górze 2 lipca i 4 lipca w Gorzowie Wielkopolskim. Inicjatywa przygotowania diagnozy szkolnictwa wyższego w regionie i wypracowania strategicznych kierunków spotkała się z życzliwym odbiorem środowiska akademickiego.
Dodać należy, że Samorząd Województwa Lubuskiego już uruchomił 2 programy stypendialne tj. dla studentów kierunku lekarskiego oraz stypendia motywujące i przedsiębiorcze. Ponadto dotacje Samorządu przeznaczono na uruchomienie i prowadzenie kierunku lekarskiego w Zielonej Górze czy dietetyki w Gorzowie Wielkopolskim.
Dzięki środkom unijnym z perspektywy 2007-2013 powstała także nowoczesna infrastruktura naukowo-badawcza: m.in. Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu Zielonogórskiego Sp. z o.o., Lubuski Ośrodek Innowacji i Wdrożeń Agrotechnicznych Sp. z o.o., Centrum Energetyki Odnawialnej Sp. z o.o. w Sulechowie, Gorzowski Ośrodek Technologiczny Park Naukowo-Przemysłowy Sp. z o.o. Powstała także koncepcja powołania Parku Technologii Kosmicznych ze środków perspektywy 2014-2020.
