Koniec obecnej perspektywy finansowej UE to moment wzmożonej dyskusji o nowym budżecie na lata 2021-2027. Na Konwencie poruszono kwestie np. Europejskiego Funduszu Społecznego oraz wyzwań czekających na województwa, które ponownie będą dysponować sporą pulą unijnych środków.
- Piszemy nasze Regionalne Programy Operacyjne zgodnie z ukierunkowaniem Polityki Spójności. Postawiliśmy również na koncentrację priorytetów. Poza tym dostosowujemy również nasze dokumenty w zakresie polityki regionalnej. Jesteśmy w środkowym etapie aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa. Potrzeb inwestycyjnych wciąż jest bardzo dużo. Dlatego chcemy, jak najszybciej wiedzieć, na jaki kawałek tortu unijnego możemy liczyć, aby dobrze zaplanować swoje działania - mówiła marszałek Elżbieta Anna Polak. - Gdy Lubuskie przewodniczyło w konwentach marszałków - osiem lat temu, uzgodniliśmy w Zielonej Górze zasadę wspólnego programu dwufunduszowego oraz decentralizację środków na poziomie 40. procentowego poziomu. Zależy nam na wzmocnieniu roli samorządów w rzeczywistym kreowaniu polityki regionalnej. Samorządy Polski Zachodniej przygotowały oddolnie Program Polski Zachodniej, chcielibyśmy w nowej perspektywie realizować wyzwania wynikające z niego. W jakim zakresie Program Ponadregionalny będzie angażował środki z Programów Regionalnych? - pytała podczas obrad marszałek.
- Polska jest w czołówce, jeśli chodzi o przygotowanie dokumentów do nowej perspektywy finansowej, więc z tego miejsca dziękuję za państwa zaangażowanie ws. RPO. Budżet nie został jeszcze uchwalony. Ciągle jesteśmy w trakcie negocjacji kwestii związanych z określeniem ostatecznej kwoty wsparcia - tłumaczyła Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej. Minister podziękowała marszałkom także za trafnie zdiagnozowane obszary wsparcia: - My też od państwa się uczymy i czerpiemy pomysły na nową perspektywę finansową - podkreślała minister.
- Postęp ekonomiczny i społeczny idą ze sobą ręka w rękę w parze. Wzrost równości społecznej przekłada się na lepsze możliwości rozwojowe i działa to w drugą stronę - mówiła Andriana Sukova, Zastępca Dyrektora Generalnego Dyrekcji ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego w Komisji Europejskiej.
Rozwój społeczny to rozwój gospodarczy
W drugiej części obrad pojawił się punkt związany ze „srebrną gospodarką”, czyli polityką senioralną i jej rolą w Unii Europejskiej. O propozycjach rządu w tej kwestii mówił Kazimierz Kuberski, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: - W roku 2040 około 40 procent społeczeństwa będzie w wieku senioralnym, dlatego trzeba rozbudowywać instrumenty, które będą czyniły życie łatwiejszym i przyjemniejszym dla tej grupy wiekowej. Widzimy to jako komplementarny program, aby oferta była kompleksowa i coraz bardziej atrakcyjna. Polityka senioralna opiera się na trzech filarach, takich jak: bezpieczeństwo finansowe osób starszych (np. waloryzacja rent i emerytur, trzynasta emerytura ), programy aktywizujące seniorów i programy o charakterze opiekuńczym.
Judit Rozsa, kierownik działu polskiego w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego, opowiadała o wyzwaniach demograficznych związanych z dłuższym życiem: - To sprawa bardzo europejska – mówiła. - W Unii jest ponad 100 mln osób, których wiek przekracza 56 lat. Do 2050 liczba osób w wieku lat 80. podwoi się. Część potrzebnych wydatków czy wyzwań w sferze opieki długoterminowej nie jest dostrzegana, ponieważ pełnią ją członkowie rodziny. A przecież przekłada się to na ich godziny pracy i późniejsze emerytury. Ideą jest zapewnienie dostępu do usług zdrowotnych i opiekuńczych, do opieki geriatrycznej.
Wyzwania w polityce senioralnej oraz działania samorządu województwa podkarpackiego w tym zakresie przedstawił Tomasz Czop, Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie.
- Odpowiadając na pytanie, czy widzimy szanse czy zagrożenia, myślę, że jednak szanse, a także wielkie możliwości, jakie dają nam fundusze europejskie – mówiła marszałek Elżbieta Anna Polak. - Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu - dzięki temu priorytetowi możemy finansować dzienne domy pobytu, kluby seniora, usługi opiekuńcze. Liczymy również na to, że w kolejnej perspektywie, myśląc o regionach silnych społecznie, te działania również będą finansowane. Bardzo spodobał mi się projekt w zakresie teleopieki, ponieważ w Lubuskiem nie realizowaliśmy do tej pory takiego zadania, a to jest tak proste i genialne rozwiązanie z myślą o osobach samotnych. Poza tym nie jest to tak kosztowny projekt jak opieka i całodobowe domy pomocy.
- W regionie lubuskim postawiliśmy na programy profilaktyczne – podkreślała marszałek. - Profilaktyka jest niesłychanie ważna w celu utrzymania osób starszych na rynku pracy jak najdłużej. Z dużym powodzeniem realizujemy program w zakresie profilaktyki zdrowotnej i rehabilitacji, co ma ogromne znaczenie. Seniorzy bardzo chwalą ten program i liczą na jego kontynuację. Do ministerstwa zdrowia wystosowano prośbę o zmianę regulacji prawnych w zakresie programów profilaktycznych, również narodowych, w kwestii wydłużenia wieku kwalifikującego na badania. Takie wnioski padają bardzo często podczas sejmików senioralnych czy spotkań z naszym parlamentem senioralnym. My też zwracaliśmy się do ministerstwa z prośbą o wydłużenie wieku dopuszczającego do badań w kierunku wykrywania raka i mammografii, ponieważ nie wszystkich seniorów to obejmuje. Jest ograniczenie wiekowe, a my żyjemy dłużej.
Również kapitalne znaczenie ma wymiana doświadczeń w zakresie aktywizacji zawodowej. Nieraz są to bardzo proste, ale genialne wręcz pomysły, jak np. „Wnuczęta w dobrych rękach”, gdzie dosłownie „finansujemy” babcię. Osoba jest na emeryturze, ale jest także aktywna, zajmuje się wnukiem i możemy sfinansować jej wynagrodzenie w ramach środków EFS.
- My również staramy się z własnego budżetu tworzyć projekty w tym zakresie. Mamy w regionie budżety inicjatyw obywatelskich - dla seniorów, młodych, dla obszarów wiejskich. Właśnie te małe granty dla seniorów mają kapitalne znaczenie, ponieważ sami kreują swoje aktywności i możliwości włączenia społecznego, ale też widzą bariery w tym zakresie. Gdy wprowadziliśmy generator wniosków, to zwrócili się do mnie seniorzy w wieku 80. lat, którzy mieli z tym problem, bo wcześniej składali swoje projekty w druku i nie potrafili obsługiwać generatora wniosków. Widzę potrzebę ich edukacji i kształcenia w tym zakresie, czyli wykluczenia cyfrowego - zaznaczyła marszałek Polak.
Jarosław Wróbel, wiceprezes Zarządu PGNiG S.A., mówił o urzeczywistnieniu „zielonego ładu” Polsce: - Tak jak 170 lat temu, Podkarpackie stało się kolebką przemysłu naftowego, teraz zrobimy wszystko, aby na Podkarpaciu miał początek zielony ład w Polsce - na podstawie zielonych komponentów, np. biometanu, ponieważ taki jest kierunek przyszłości. Bez połączenia idei z efektywnością ekonomiczną nie da się tego zrobić.
- Wiemy już, że Polska droga ku Zielonej Europie prowadzi przez gaz ziemny, czyli przez Podkarpackie, gdzie będzie miała swój początek – odpowiedziała marszałek Elżbieta Anna Polak, pytając gdzie na tej drodze będzie województwo lubuskie. - Mamy najwięcej udokumentowanych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce. Bardzo nam zależy, żeby się załapać na tej autostradzie ku „zielonemu ładowi”, tym bardziej, że od 10 lat nasza misja to Zielona Kraina Nowoczesnych Technologii – mówiła marszałek.
W odpowiedzi na pytanie marszałek Elżbiety Anny Polak, wiceprezes Wróbel zapewnił marszałków, iż żaden region nie będzie zapomniany – i województwo lubuskie jak najbardziej będzie także uwzględnione w tym zakresie.
W trakcie obrad marszałkowie przyjęli następujące stanowiska:
- Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP Program dla dróg samorządowych – projekt przygotowany przez Województwo Podkarpackie.
- Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP w sprawie: zapewnienia terminowego spełnienia warunkowości podstawowej w zakresie Celu Polityki 3 na poziomie krajowym i regionalnym - Projekt przygotowany przez Zespół Ekspercki ds. Europejskiej i Krajowej Polityki Strukturalnej.
- Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP w sprawie instrumentu Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność w ramach środków Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego 2021-2027 oraz systemu instytucjonalnego – projekt przygotowany przez Województwo Pomorskie.
- Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP w sprawie propozycji zmiany art. 289 ust 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska - Projekt przygotowany przez Województwo Podkarpackie.
- Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP w sprawie finansowania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w sferze ochrony środowiska – Projekt przygotowany przez Województwo Wielkopolskie.
Równie istotne tematy pozostawiono na koniec konwentu. Mowa o sprawach związanych z ekologią. Marszałkowie zastanawiali się, jak powinna wyglądać polska droga ku zielonej Europie, program LIFE oraz przepisy związane z ochroną środowiska.
Dodajmy, że przy okazji konwentu rozpoczęła się także dwudniowa konferencja „Dzieci są najważniejsze…”. Jej uczestnicy skupili się na możliwościach wykorzystania unijnego wsparcia w latach 2021-2027 na inwestycje sprzyjające najmłodszym.
Czas na Lubuskie
Już otwierając Konwent, Władysław Ortyl Marszałek Województwa Podkarpackiego podkreślił, że w kolejnej turze przewodnictwo wydarzenia obejmie województwo lubuskie. W naszym regionie odbędą się trzy spotkania w drugim półroczu 2020 roku. Będzie to okazja do promocji regionu i zaprezentowania samorządowcom z całej Polski naszych licznych atutów.
Dodajmy, że już teraz lubuskie stanowisko zaprezentowane na konwencie zostało usłyszane, bo relacja z wydarzenia pojawiła się m.in. w TVP 3 Rzeszów. W materiale marszałek Elżbieta Anna Polak mówiła o potrzebach województwa lubuskiego, ktore należałoby zrealizować w pierwszej kolejności, a w czym mogą pomóc środki unijne z nowej perspektywy finansowej.
