Podczas tegorocznej XXI. edycji Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast Województwo Lubuskie we współpracy z regionami ze Słowenii, Hiszpanii, Portugalii, Francji i Włoch współorganizowało warsztat "Zrównoważony rozwój ponad granicami państw: współpraca transgraniczna jako siła napędowa zmian w zakresie ochrony różnorodności biologicznej i wzorców zrównoważonej mobilności".
Warsztat poświęcony był tematyce współpracy na rzecz ochrony bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju, także poprzez zrównoważoną mobilność, w kontekście transgranicznym. Ze względu na panującą sytuację pandemiczną, w wydarzeniu 12. października uczestnicy zamiast w Brukseli, spotkali się on-line.
W pierwszej sesji przeznaczonej dyskusji o zrównoważonej mobilności w obszarach transgranicznych przedstawiono doświadczenia oraz dobre praktyki – projekty Fortis i Crossmoby zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu programu INTERREG Włochy-Słowenia. Celem zaprezentowanych projektów jest wzmocnienie regionów transgranicznych poprzez lepsze systemy transportowe, mające konkretnego wpływ na mieszkańców pograniczna oraz turystów. Omówione zostały m.in. działania pilotażowe i synergie w zakresie zrównoważonego rozwoju miejskiego na poziomie transgranicznym na przykładzie usług kolei pasażerskiej Udine-Triest-Lublana, wspólnego transportu morskiego czy też systemów rowerowych (bike-sharing).
W sesji poświęconej wyzwaniom, jakim jest zachowanie i przywrócenie różnorodności biotycznej oraz georóżnorodności dla przyszłych pokoleń oraz podniesienie świadomości wpływu, jaki przyroda ma na dobrobyt ludzi, przedstawiono projekty i przedsięwzięcia transgraniczne mające innowacyjne i integracyjne podejście do ochrony różnorodności biologicznej i georóżnorodności. Podczas warsztatu zwrócono przede wszystkim uwagę, że utrata różnorodności biologicznej i kryzys klimatyczny są współzależne i nie zatrzymują się na granicach państw członkowskich. Odtwarzanie lasów, gleb, terenów podmokłych, dbanie o formy geologiczne krajobrazu ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia koniecznych do 2030 r. celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu. Pięć różnych doświadczeń z pięciu różnych obszarów transgranicznych UE pokazało jakie są możliwości stopniowej, ale trwałej zmiany nastawienia do ochrony przyrody i jej zachowania.
W sesji poświęconej bioróżnorodności przedstawiono projekt Interreg Słowenia - Chorwacja realizowany przez miasto Grosuplje pn. "Ties of nature". Celem projektu była ochrona i zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych, ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, wprowadzenie nowoczesnych metod zarządzania zasobami naturalnymi- wszystkie te działania realizowane zostały jednocześnie w kontekście współpracy transgranicznej. Francusko-belgijski projekt przedstawiony przez przedstawicielką metropolii Lille " TEC - Wszyscy jesteśmy eko-obywatelami" koncentrował się na ochronie bioróżnorodności przez pryzmat zwiększania świadomości i wiedzy wśród mieszkańców metropolii, zarówno na obszarach miejskich jak i wiejskich. Przygotowany został m.in. transgraniczny plan na rzecz 10 gatunków oraz habitatów zwierząt. Działania skierowane bezpośrednio do obywateli dotyczyły np. wspólnego budowania domów dla paktów, owadów, animacje i gry dla dzieci etc. W sumie zrealizowano 29 wydarzeń angażujących 7 tys. uczestników. Z kolei przedstawicielka regionu środkowej Portugalii w ramach wyświetlonego w czasie warsztatu filmu wideo podzieliła się doświadczeniami z działań ochrony fauny i flory w parku narodowym "Vale do Coa and Faia Brava". Drugi film wideo przedstawiał zaś przedsięwzięcia ochrony bioróżnorodności z hiszpańskiej Galicji.
Lubuskie doświadczenia przedstawił dr Jacek Koźma, prezes stowarzyszenia „Geopark Łuk Mużakowa”. Ekspert mówił o potrzebie ochrony georóżnorodności, która jest jednocześnie impulsem do współpracy ponad polsko-niemiecką granicą przez podmioty z obu krajów. Wspólne działania lokalne doprowadziły do powstania geoparku, a w następstwie do otrzymania przez geopark statusu Geoparku UNESCO. Współpraca pozwala na realizację przedsięwzięć i projektów wspieranych finansowo przez unijny program Interreg, które jednocześnie służą lokalnej społeczności, ale także mieszkańcom regionu i turystom przybywającym do parku. Dzięki projektom polsko-niemieckiej współpracy transgranicznej w ramach Interreg stworzono np. ścieżki rowerowe czy punkty informacyjne. Dr Koźma wspomniał także o wyzwaniach, z którymi muszą się mierzyć. W przezwyciężeniu tych związanych z zarządzaniem geoparkiem, poprzez dwa stowarzyszenia z dwóch stron granicy, ma pomóc stworzenie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Transgranicznej, które dzięki specjalnej formie prawnej pozwoli na przykład na stworzenie wspólnego funduszu. Wspólna inicjatywa Lubuskiego, Brandenburgii i Saksonii w sprawie powołania EUWT Geopark Łuk Mużakowa jest kolejnym krokiem polsko-niemieckiej współpracy, ale przede wszystkim wspólnych działań ochrony georóżnorodności.
Przygotowanie: Biuro Regionalne Województwa Lubuskiego w Brukseli
