Oznacza to, że okres rozliczenia programów unijnych uległby także przedłużeniu do końca 2024 r.
Konwent Marszałków, który obraduje w lubelskim Kazimierzu Dolnym, zwrócił uwagę, że kryzysy społeczno-gospodarcze (pandemia Covid-19, wojna w Ukrainie, kryzys klimatyczny), które skumulowały się podczas okresu wdrażania tej perspektywy finansowej 2014-2020, mają wpływ na sposób i tempo wydatkowania funduszy europejskich. Dlatego Konwent Marszałków Województw RP zaapelował do Komisji Europejskiej o podjęcie działań na rzecz wydłużenia okresu kwalifikowalności wydatków w ramach programów operacyjnych.
Pełna treść stanowiska Konwentu Marszałków Województw RP
Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP w sprawie wydłużenia kwalifikowalności wydatków w ramach programów operacyjnych perspektywy finansowej 2014-2020.
Stanowisko zostało przyjęte jednogłośnie 21 września 2022 r. podczas posiedzenia w Kazimierzu Dolnym.
Konwent Marszałków Województw RP przedstawia postulat wydłużenia okresu kwalifikowalności wydatków w ramach programów operacyjnych perspektywy finansowej 2014-2020 przynajmniej o rok (tj. do 31 grudnia 2024 r. Okres rozliczenia programów, w tym składania dokumentów za ostatni rok obrachunkowy, uległyby przedłużeniu odpowiednio.
Konwent Marszałków Województw RP zwraca uwagę, że w okresie wdrażania perspektywy finansowej 2014-2020 skumulowało się szereg kryzysów społeczno-gospodarczych o światowym zasięgu mających decydujący wpływ na sposób i tempo wydatkowanych funduszy europejskich.
Od 2020 roku światowa gospodarka uległa rozregulowaniu na skutek kolejno:
- pandemii COVID-19 i związanego z nią kryzysu zdrowotnego, izolacji poszczególnych centrów gospodarczych, przerwania łańcuchów dostaw;
- wojny na terytorium Ukrainy, skutkującej masowym napływem uchodźców do Polski i innych krajów EU, odpływem pracowników do Ukrainy i zakłóceniami na światowym rynku energii, nałożeniem sankcji ekonomicznych na Federację Rosyjską i związanymi z tym retorsjami;
- kryzysu klimatycznego.
Zdarzenia, jakie mają miejsce pociągnęły za sobą nieuchronne skutki w postaci m.in.: drastycznego wzrostu wydatków publicznych na ochronę zdrowotną obywateli UE oraz łagodzenie skutków pandemii, na wsparcie dla uchodźców z Ukrainy; bezprecedensowego wzrostu kosztów energii oraz jej możliwego niedoboru; rosnącej inflacji i wzrostu cen w niemal każdym segmencie gospodarki; zmniejszonego dostępu do siły roboczej, surowców, półproduktów i materiałów budowlanych.
Opisana sytuacja zaważyła na sposobie i tempie wdrażania projektów w perspektywie finansowej 2014-2020. W szczególności projekty finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego były wstrzymywane lub wydłużane ze względu na ograniczenia pandemiczne niepozwalające na swobodną rekrutację i obsługę ich uczestników. Podmioty medyczne realizujące projekty w pierwszej kolejności zajmowały się zwalczaniem skutków pandemii, co prowadziło do znaczących zmian w projektach zdrowotnych. Z drugiej strony inwestycje infrastrukturalne borykają się wciąż z brakami na rynku materiałów budowlanych, ogromnym wzrostem cen oraz odpływem pracowników pochodzących z Ukrainy. Część środków została przekierowana na najpilniejsze potrzeby – łagodzenie skutków pandemii, wsparcie dla uchodźców. Jednak ich zdrożenie odbywa się pod presją czasu kończącego się wraz z terminem rozliczenia środków.
Powyższe problemy, w całości wynikające z siły wyższej i niezależne od instytucji zaangażowanych w dystrybucję funduszy europejskich, znacząco spowolniły tempo wdrażana programów operacyjnych. Konieczne stało się przeprogramowanie środków, implementacja nadzwyczajnych zmian legislacyjnych, uwzględnienie dodatkowych środków REACT-EU – wszystko to pociągnęło za sobą dodatkowe obciążenia administracyjne. Już samo wykorzystanie dodatkowych lub przeprogramowanych środków powinno wiązać się z wydłużeniem okresu wydatkowanych środków. Dalsza realizacja programów operacyjnych przy zachowaniu obecnego okresu kwalifikowalności wydatków jest nadmiernym ryzykiem dla wszystkich podmiotów wdrażających fundusze strukturalne w Polsce.
W związku z powyższym Konwent Marszałków Województwa RP apeluje do Komisji Europejskiej o podjęcie działań na rzecz wydłużenia okresu kwalifikowalności wydatków w ramach programów operacyjnych perspektywy finansowej 2014-2020 o okres minimum jednego roku, tj. przynajmniej do 31 grudnia 2024 r.
Lubuskie dziękuje za wsparcie w trudnych chwilach
W trakcie konwentu marszałek Elżbieta Anna Polak podziękowała samorządom z Pomorza: wojewódzkiemu oraz miastu Sopot za wsparcie, jakie przekazali do Lubuskiego w trakcie katastrofy ekologicznej na Odrze. - Dziękuję sejmikowi pomorskiemu, radnym, zarządowi województwa pomorskiego, panu marszałkowi oraz prezydentowi Sopotu za wsparcie finansowe i rzeczowe podczas katastrofy ekologicznej. Na braci samorządowców w trudnych chwilach zawsze można liczyć – podkreśliła Elżbieta Anna Polak, dodając, że widok 300 ton śniętych ryb to jest coś, czego nie chciałaby po raz drugi przeżyć.
Przypomnijmy. Radni sejmiku województwa pomorskiego podjęli decyzję o przekazaniu 150 tys. złotych na dofinansowanie zakupu łodzi z wyposażeniem. Sprzęt posłuży wędkarzom do prac na Odrze, m.in. do usuwania martwych ryb. Decyzja o przekazaniu dofinansowania jest odpowiedzią na prośbę Zarządu Województwa Lubuskiego, który zwrócił się o wsparcie do pomorskiego samorządu. Pomoc finansowa ma na celu ochronę ekosystemu Morza Bałtyckiego, do którego spływają także nieczystości z Odry. Dlatego jej przekazanie było zasadne. Radni podjęli uchwałę jednogłośnie.
Z kolei wcześniej pomocy udzieliło miasto Sopot, przekazując 30 tys. złotych na zakup łodzi do usuwania skutków katastrofy w Odrze. Stamtąd do województwa lubuskiego trafił również niezbędny sprzęt, przygotowany według wykazu sporządzonego przez prezesa oddziału zielonogórskiego Polskiego Związku Wędkarskiego. Urząd Miasta Sopotu przekazał m.in. kombinezony ochronne, wodery i rękawice.
W sprawie działań w związku z katastrofą na Odrze głos zabrała również Rada Miasta Stołecznego Warszawy. 25 sierpnia wydała stanowisko, w którym wyraża uznanie dla samorządów, organizacji, środowisk i osób prywatnych, które zaangażowały się w ratowanie rzeki. Jednocześnie stołeczni radni są zaniepokojeni stanem wód Odry i bezradnością rządu w momencie katastrofy. Apelują o jak najszybsze wprowadzenie planu rewitalizacji rzeki i przywrócenie jej równowagi przyrodniczej oraz podjęcie prac na rzecz wzmocnienia systemu monitoringu. Ponadto zwracają się z prośbą o podjęcie natychmiastowych działań zmierzających do znalezienia i ukarania winnych zarówno zanieczyszczeniu rzeki, jak i zaniechaniom w akcji ostrzegawczej i ratunkowej.
