Portal Województwa Lubuskiego

Do symbolicznego podpisania dokumentu doszło w środę, 23 października 2024 r. w Urzędzie Miasta w Żarach. Porozumienie ZIT Żarsko-Żagańskiego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego jest jednym z partnerstw samorządowych utworzonych w województwie lubuskim. Zrzeszone w nim jednostki (miasta, gminy, powiaty) realizują wspólnie uzgodnioną strategię, w której znajdują się projekty przewidziane do dofinansowania z programu Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 w ramach tzw. wymiaru terytorialnego.

W przypadku Żarsko-Żagańskiego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego w strategii jest zapisanych 36 projektów. To m.in. inwestycje w ścieżki rowerowe, odnawialne źródła energii, małą retencję, wsparcie edukacji zawodowej czy integrację społeczną.

Nakłanianie do przyspieszenia prac odniosło skutek

Marszałek województwa lubuskiego Marcin Jabłoński nawiązał do wcześniejszego spotkania w żarskim magistracie, na którym przedstawiano stan przygotowań do realizacji strategii. – Przyznaję, że słowa zachęty i namawianie państwa do tego, by przyspieszyć prace, miało swoje uzasadnienie. Wydawało się, że to porozumienie wokół Żar jako lidera jest jednym z najwolniej procedujących w całym naszym działaniu. Dziś chciałem pogratulować i podziękować, że państwo przyspieszyli. Są państwo jednymi z pierwszych, którzy podpisują takie porozumienie. Poza dużymi, doświadczonymi ZIT-ami, to jest drugie. Bardzo się z tego cieszę – mówił marszałek.

O tym, że prace nad zagospodarowaniem środków dla porozumienia nabrały tempa, wspomniał również burmistrz Żagania Sławomir Kowal. – Od maja nastąpiło widoczne przyspieszenie. Oczywiście wszyscy będziemy się starali, żeby tylko dobrze wydać te pieniądze. Pot będzie nam ściekał po plecach. Gdyby tych środków było więcej, też byśmy je dobrze wydali. Na pewno deklarujemy bardzo dobrą współpracę. Dziękujemy pracownikom merytorycznym Urzędu Marszałkowskiego, bo ta współpraca jest na bardzo wysokim poziomie i taka będzie. Przed nami Krajowy Plan Odbudowy, do którego również się szykujemy. Dziękujemy za partnerstwo, bo to jest bardzo ważne w ciężkich chwilach geopolitycznych. Obszar żagańsko-żarski ma tendencje rozwojowe i chcemy rozwijać go dalej – powiedział burmistrz.

Więcej niż gwarantowane 185 euro na mieszkańca

Pula środków przeznaczonych dla Żarsko-Żagańskiego MOF-u wynosi ponad 16,3 mln euro. A to początek korzystania z unijnych pieniędzy, ponieważ samorządy będą mogły pozyskać fundusze w ramach konkursów. – Część z nich teraz się toczy. Zakładam, że również z waszego terenu są złożone projekty dotyczące termomodernizacji czy innych działań. Wierzę, że także w przypadku porozumienia żarsko-żagańskiego te środki w ogromnym stopniu przekroczą pierwotnie przypisane państwu 185 euro w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Chcę państwa gorąco do tego zachęcić, żeby aktywnie ubiegać się o możliwość pozyskania wsparcia w realizacji wszystkich projektów – powiedział marszałek województwa lubuskiego, przypominając także o szansie skorzystania z Krajowego Planu Odbudowy.

Wspólna praca łączy samorządy

Edyta Gajda, burmistrz Miasta Żary podkreślała, że ponad 16 mln euro to ogromna szansa dla pięciu samorządów. W skład porozumienia wchodzą bowiem nie tylko miasta Żagań i Żary, ale również gmina miejsko-wiejska Iłowa oraz gminy wiejskie Żagań i Żary. – Mocno wzięliśmy sprawy w nasze ręce i myślę, że dzięki tej ciężkiej pracy jesteśmy tu i teraz. Z mojej strony, ale także ze strony moich koleżanek i kolegów samorządowców deklaruję wolę ciężkiej pracy. Zabieramy się do realizacji tych zobowiązań, które przed nami. Życzę państwu wytrwałości, żeby nam się to wszystko udało. Ja deklaruję pełną współpracę – mówiła burmistrz.      

Paweł Lichtański, burmistrz Gminy Iłowa jako włodarz samorządu, który dołączył do ZIT-u w obecnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej, podziękował partnerom z gmin oraz miast Żary i Żagań za to, że przyjęli gminę Iłowa do swojego grona. – Dziękuję za współpracę, którą mieliśmy do tej pory w przypadku budowania wspólnej strategii. Bardzo się wiele od was nauczyłem. Dziękuję swoim oraz waszym współpracownikom, bo bardzo ciężko pracowali przy tworzeniu strategii. Mamy wspólnie wiele ciekawych pomysłów, wiele ciekawych koncepcji i inwestycji do zrealizowania. Jednym z marzeń mieszkańców miasta Żagań, jak również mieszkańców gminy Iłowa, jest połączenie naszych samorządów ścieżką rowerową. Jesteśmy krok do przodu, bo za chwilę będziemy podpisywali porozumienie w tej sprawie również z Urzędem Marszałkowskim i z miastem Żagań. Mam nadzieję, że przystąpimy szybko do tej realizacji i do kolejnych również – mówił burmistrz.     

Wzmocnienie dla całego obszaru porozumienia

Za zawarcie partnerstwa między samorządami dziękował też Leszek Ochrymczuk, wójt Gminy Żagań: – To bardzo ważny moment i również chciałbym wyrazić uczucie ogromnej satysfakcji i radości z faktu, że dzisiaj to porozumienie staje się faktem. Pracowaliśmy na to dość długo i mocno. To, co dzisiaj staje się naszym udziałem, to wielka sprawa. Dzięki temu będziemy mogli realizować wspólne, zintegrowane projekty, które będą wzmacniały cały nasz ZIT, cały obszar żarsko-żagański. To niezmiernie cieszy nas, ale myślę że przede wszystkim mieszkańców. Chciałbym podziękować panu marszałkowi, pani dyrektor, ale i całemu Urzędowi Marszałkowskiemu, pani burmistrz Żar, burmistrzowi Żagania, burmistrzowi Iłowej oraz wójtowi gminy wiejskiej Żary za tę wspólną pracę, wysiłek i sukces, który staje się dzisiaj naszym udziałem.

„Przerobimy te pieniądze jak najszybciej”

– Jeśli pieniądze będą większe, przerobimy i większe, bo my, samorządowcy, mamy to do siebie, że ile nam dadzą, tyle jesteśmy w stanie przerobić. Dziękuję panu marszałkowi, bo po ostatnim spotkaniu mówiliśmy, że postaramy się przyspieszyć. Udało się i to jest najważniejsze. Dziękuję za wielką pomoc pani dyrektor Sylwii Pędzińskiej. Departament Instytucji Zarządzającej Urzędu Marszałkowskiego, którym zarządza, jest profesjonalny i wspierający. Możemy obiecać, że te pieniądze przerobimy jak najszybciej, bo na pewno będziemy chcieli je pozyskiwać jeszcze z innych źródeł. Cieszę się, że jest z nami kolega Paweł Lichtański. Namówiłem go do tego porozumienia, udało się. Dziękuję i życzę wszystkiego dobrego – mówił Leszek Mrożek, wójt Gminy Żary.

W wydarzeniu brały udział również: Sylwia Pędzińska – dyrektor Departamentu Instytucji Zarządzającej Urzędu Marszałkowskiego, jej zastępczyni Agnieszka Zatorska, Angelika Sznabel – II zastępczyni burmistrza Miasta Żary, Aldona Slipaczek-Jurek – sekretarz Gminy Iłowa, Danuta Michalak – sekretarz Gminy Żagań.

Porozumienie to pierwszy krok do wydatkowania unijnych środków

Zawarcie porozumienia między Instytucją Zarządzającą programem Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 (Zarządem Województwa Lubuskiego) a partnerstwem jest konieczne, aby unormować zobowiązania każdej ze stron i uregulować zasady przygotowania projektów w ramach strategii terytorialnych z udziałem środków programu regionalnego. Porozumienie określa m.in. ramy finansowe, listę projektów planowanych do finansowania, minimalne limity kontraktacji i płatności, istotny z punktu widzenia celów programu zestaw głównych mierników i ich wartości, do których realizacji zobowiązuje się partnerstwo samorządów czy obowiązki sprawozdawcze.

Na podstawie podpisanych porozumień partnerstwa będą wzywane do złożenia dokumentacji aplikacyjnej do projektów.

Na czym polegają ZIT-y?

Zarząd Województwa Lubuskiego w procesie projektowania programu Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 szeroko otworzył go na tzw. wymiar terytorialny. Szczególnymi formami instrumentów terytorialnych są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) oraz partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego, a ich wsparcie jest możliwe poprzez wdrażanie strategii terytorialnej przygotowanej przez władze samorządowe. Wcześniej jednak strategia musi uzyskać pozytywną opinię Instytucji Zarządzającej. Uzgodniony dokument, który otrzymał pozytywną weryfikację zespołu, jest kierowany na posiedzenie Zarządu Województwa Lubuskiego celem wydania opinii w zakresie możliwości finansowania strategii w ramach FEWL 2021-2027.

Jednym z kluczowych elementów strategii jest lista projektów planowanych do realizacji przez dany ZIT lub partnerstwo JST. Zarząd Województwa podjął decyzję, że projekty będą realizowane w trybie niekonkurencyjnym. W związku z tym muszą mieć znaczenie strategiczne dla obszaru objętego realizacją IT potwierdzone ujęciem ich we właściwych strategiach terytorialnych.

#FunduszeEuropejskie #FunduszeEuropejskiedlaLubuskiego #PomocUE #UEdlaNas #UE