To jubileuszowa 50. edycja konkursu. Już od pięciu dekad właściciele, posiadacze i zarządcy zabytków są nagradzani za prace konserwatorskie, adaptacyjne i wzorcową opiekę nad obiektami. Od 2011 roku procedurę konkursową prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa.
W poprzednich edycjach konkursu Lubuskie wielokrotnie zdobywało nagrody i wyróżnienia.
W ubiegłym roku w Kategorii architektury i budownictwa drewnianego tytuł laureata przyznano m. in. parafii rzymskokatolickiej Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzepinie za „pełne rozpoznanie badawcze, wzorcowe prace konserwatorsko-restauratorskie przeprowadzone z wykorzystaniem tradycyjnych technik budowlanych i za zachowanie autentyzmu substancji zabytkowej kościoła filialnego Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej”.
Nagroda w Kategorii specjalnej: właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem trafiła także do Gminnego Ośrodka Kultury w Pszczewie „za wieloletnią, systematyczną opiekę oraz angażowanie lokalnej społeczności w zabezpieczenie i utrwalenie wartości Domu Szewca, zabytku wyjątkowego w krajobrazie architektonicznym Pszczewa”.
W edycji konkursu z 2020 roku nagroda w kategorii „Adaptacja obiektów zabytkowych" przypadła dawnemu klasztorowi Magdalenek w Szprotawie. Warto tu przypomnieć, że dzięki ponad 3 mln zł dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020 zabytkowy obiekt (który lata świetności miał dawno za sobą), został zaadaptowany na potrzeby Centrum Aktywności Społecznej. https://www.youtube.com/watch?v=3l_YZ-Ujl6E
„Zabytek Zadbany” edycja 2025
Kto może zgłosić obiekt do konkursu?
- właściciele, posiadacze i zarządcy obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych, którzy wzorowo wywiązują się z obowiązku opieki nad zabytkami;
- Wojewódzcy Konserwatorzy Zabytków, kierownicy delegatur Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków oraz konserwatorzy samorządowi.
Jakie warunki musi spełniać zgłoszony zabytek?
- obiekt musi być wpisany indywidualnie do rejestru zabytków nieruchomych;
- wszystkie prace badawcze i konserwatorskie oraz roboty budowlane przy zabytku zostały wykonane zgodnie z pozwoleniem właściwego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków;
- prace przy zabytku zostały zakończone w okresie 5 lat od roku poprzedzającego złożenie wniosku;
- do kategorii specjalnej właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem mogą być zgłoszone takie obiekty, przy których prowadzono prace, także prace pielęgnacyjno-porządkowe, przez co najmniej 10 lat poprzedzających rok złożenia wniosku.
Kategorie konkursowe
A. Utrwalenie wartości zabytkowej obiektu.
B. Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe).
C. Adaptacja obiektów zabytkowych.
D. Architektura i budownictwo drewniane.
E. Zabytki techniki (w tym budownictwo przemysłowe i inżynieryjne).
F. Zabytek dostępny.
G. Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem.
Ocena
Kontrolę nad prawidłowością przebiegu konkursu oraz ocenę zgłoszonych prac sprawuje jury, składające się z 7 osób posiadających wiedzę i doświadczenie w dziedzinie konserwacji zabytków. Jury powołuje Generalny Konserwator Zabytków na wniosek dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Nagrody
W kategorii specjalnej właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem jury przyznaje nagrodę, bez wyróżnień. W pozostałych kategoriach jury może przyznać nagrodę i maksymalnie trzy wyróżnienia.
W każdej z kategorii jury ma prawo przyznania dwóch nagród równorzędnych (ex aequo).
Nagrodzeni otrzymują dyplomy oraz tablice wykonane z brązu do oznaczenia zabytku, a wyróżnieni dyplomy i odpowiednie tablice.
Harmonogram konkursu
Do 15 lutego 2025 r. – przesłanie dokumentacji zgłoszeniowej na adres sekretariatu Konkursu:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Oddział Terenowy w Olsztynie
ul. 11 Listopada 4, 10-104 Olsztyn
z dopiskiem „Zabytek Zadbany”
Do 31 października 2025 r. – ogłoszenie listy nagrodzonych i wyróżnionych oraz uroczysta gala wręczenia nagród i wyróżnień.
Szczegółowe informacje o regulaminie konkursu, formularz zgłoszeniowy oraz procedura oceny zgłoszeń znajdują się na stronie internetowej: Zabytek Zadbany – NID
