Portal Województwa Lubuskiego

Szkolenie skierowane było do przedsiębiorców z terenu województwa lubuskiego. Spotkanie otworzył członek zarządu Łukasz Porycki. -  Jasność przepisów jest ważna. Cieszę się, że są osoby, które się na tym znają i umieją o tym mówić ciekawie i z pasją. U nas jak coś się wprowadza, to musi być to skomplikowane. Nam pozostaje się stosować i szkolić. Zależy mi na tym, aby w tej złożoności przepisów, mówić o tym prostym językiem. To jest najważniejsze. Życzę efektywnego czasu – mówił.  

Obecni byli także dyrektor Departamentu Środowiska UMWL Artur Malec oraz z-ca dyrektora Michał Hadzicki. Szkolenie zostało zorganizowane przez Departament Środowiska Urzędu Marszałkowskiego. Prowadząca była Magdalena Barylska - ekspertka od spraw doradztwa środowiskowego w Europie, ekspertka z firmy take-e-way GmbH z siedzibą w Hamburgu.

Przepisy dotyczące Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) funkcjonują w ustawodawstwie europejskim od ponad 20 lat. Regulują one kwestie związane z wprowadzaniem na rynek opakowań, sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz baterii. Celem tych przepisów jest określenie odpowiedzialności producenta za cały cykl życia produktu – od etapu projektowania (ekoprojektowanie), przez opłatę produktową i tzw. „zielony podatek”, aż po zapewnienie właściwego recyklingu.

Kluczowe aspekty ROP w Europie:

• Obowiązki producentów: Producenci są zobowiązani do pokrycia kosztów zbierania, sortowania i recyklingu odpadów, a także do promowania ekoprojektowania, czyli tworzenia produktów łatwiejszych do recyklingu.
• Systemy kolektywne: Wiele krajów stosuje systemy kolektywne, w których konkurencyjne organizacje odzysku (PRO) zarządzają tymi obowiązkami w imieniu wielu firm.

·         Cele UE: Unia Europejska wyznacza ambitne cele, takie jak osiągnięcie 65% recyklingu odpadów opakowaniowych do końca 2025 roku. Nowelizacja dyrektywy odpadowej z wprowadza również ROP na tekstylia zobowiązując wszystkie państwa członkowskie do wdrożenia tego systemu w ciągu 30 miesięcy.

• Różnice regionalne: Poziom zaawansowania systemów ROP jest zróżnicowany. Niemcy są uważane za pioniera, ale inne kraje, jak Belgia i Czechy, również mają efektywne systemy.
• Rozwój i adaptacja: Kraje UE stale pracują nad ulepszaniem i harmonizacją systemów ROP. Przykładowo, wprowadzane są regulacje dotyczące tekstyliów, a dyskutowane są modele ROP, które mogą być stosowane w Polsce.

Wdrażanie tego systemu w różnych państwach UE przebiega z różną dynamiką; niektóre kraje, jak Niemcy czy Francja, mają już bardzo rozwinięte systemy, podczas gdy inne, jak Polska, wciąż pracują nad jego wdrożeniem, aby sprostać unijnym celom recyklingu.

W 2023 roku weszło w życie nowe rozporządzenie, dyrektywa unijna  dotycząca baterii (2023/1542), które obejmuje cały cykl życia baterii – od produkcji po recykling.

Rozporządzenie UE 2023/1542 w sprawie baterii zastępuje starą dyrektywę 2006/66/WE i ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju baterii od produkcji po ich przetwarzanie. Głównym celem tego rozporządzenia jest zwiększenie bezpieczeństwa, ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko (w tym wprowadzenie wymagań dotyczących śladu węglowego, trwałości i zawartości materiałów z recyklingu), a także wzmocnienie europejskiego przemysłu bateryjnego i niezależności strategicznej UE. 

Rozdział VIII tego rozporządzenia reguluje kwestie związane z Rozszerzoną Odpowiedzialnością Producenta, wprowadzając harmonizację procedur rejestrowych oraz ujednolicenie raportowania poprzez zastosowanie jednolitych kategorii baterii w całej UE. Nadal czekamy na projekt nowelizacji ustawy bateryjnej w Polsce, który dostosuje krajowe przepisy do wymogów rozdziału VIII.

Od 2026 roku zaczną obowiązywać przepisy nowego rozporządzenia opakowaniowego  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/40, znanego jako PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation)– PPWR (2025/40). Podobnie jak w przypadku rozporządzenia bateryjnego, obejmuje ono cały cykl życia opakowań – od projektu opakowania po recykling. Rozdział VIII PPWR również przewiduje harmonizację procedur rejestrowych i raportowania w ramach ROP.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/40 ustanawia zharmonizowane zasady dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych w Unii Europejskiej. Akt ten wszedł w życie 11 lutego 2025 roku, a wiele jego przepisów będzie wdrażanych stopniowo w kolejnych latach.

Główne cele PPWR

• Redukcja odpadów opakowaniowych: Rozporządzenie ma na celu zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych, a także ograniczenie nadmiernego opakowywania produktów.
• Wzrost recyklingu: Kluczowym celem jest zapewnienie, że do 2030 roku wszystkie opakowania na rynku UE będą nadawały się do recyklingu.
• Wprowadzenie systemu kaucyjnego: W Polsce, w ramach wdrażania rozporządzenia, wprowadzono 1 października 2025 r. system kaucyjny dla opakowań po napojach.
• Wymogi dotyczące recyklingu:

Do 1 stycznia 2030 roku opakowania muszą osiągnąć co najmniej klasę C recyklowalności, aby mogły być wprowadzane do obrotu.

Od 1 stycznia 2038 roku opakowania będą musiały spełniać normy klasy A lub B. 

Obowiązki wynikające z PPWR

• Informacje na opakowaniu: Na opakowaniach będzie musiał znaleźć się kod QR lub inny nośnik danych, dostarczający informacji m.in. o składzie materiałowym.
• Zaprojektowane do recyklingu: Opakowania muszą być projektowane w taki sposób, aby ułatwić ich recykling materiałowy i segregację.
• Ograniczenia dla poszczególnych opakowań: Rozporządzenie wprowadza specyficzne ograniczenia dla niektórych rodzajów opakowań, w tym opakowań z tworzyw sztucznych.
• Kontrola metali ciężkich: Utrzymany zostaje wymóg dotyczący maksymalnego stężenia metali ciężkich (ołów, kadm, rtęć, chrom sześciowartościowy) w opakowaniach. 

Nowe zasady obejmują wszystkich uczestników rynku opakowań, w tym dostawców, producentów, wytwórców, sprzedawców detalicznych oraz firmy zajmujące się gospodarką odpadami, wprowadzających opakowania na rynek UE.

13 sierpnia 2025 roku w polskim Dzienniku Legislacyjnym opublikowano projekt ustawy opakowaniowej UC 100, dostosowującej polskie przepisy do rozporządzenia PPWR.

Projekt ustawy UC 100 wprowadza system rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) dla opakowań, oparty na zasadzie "zanieczyszczający płaci". Kluczowe zmiany to wprowadzenie opłaty opakowaniowej dla wprowadzających opakowania na rynek, zmiany w definicji producenta, likwidacja organizacji odzysku, powierzenie nowych zadań instytucjom publicznym (m.in. NFOŚiGW) oraz likwidacja obecnego systemu opłaty produktowej od 2028 r.

Na koniec 2026 roku spodziewane jest opublikowanie nowego projektu rozporządzenia dyrektywy unijnej dotyczącej sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE). Można się spodziewać, że podobnie jak wcześniejsze regulacje, będzie ono obejmować cały cykl życia tych produktów.

·         Cel dyrektywy: Minimalizacja negatywnego wpływu elektrośmieci na środowisko i zdrowie ludzkie poprzez promowanie recyklingu i odzysku surowców.

·         Obowiązki: Dyrektywa nakłada obowiązki na producentów, dystrybutorów i importerów w zakresie zarządzania zużytym sprzętem.

·         Symbol WEEE: Graficzne oznaczenie na produkcie (przekreślony kosz na śmieci), które informuje, że nie należy go wyrzucać do zwykłych śmieci.

·         Rodzaje sprzętu: Dyrektywa obejmuje szeroki zakres urządzeń, od dużych sprzętów AGD (lodówki, pralki) po małe urządzenia elektroniczne (telefony, komputery, lampy).

·         Numer WEEE: Numer rejestracyjny, który otrzymuje producent lub dystrybutor, aby być zgodnym z przepisami WEEE w danym kraju.