Projekt powstał z inicjatywy trzech uczelni poznańskich: Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego, Politechniki Poznańskiej oraz Wielkopolskiego Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie przy wsparciu Województwa Wielkopolskiego. Utworzone zostało konsorcjum w celu promowania rozwoju radioterapii protonowej w tym budowy ośrodka radioterapii protonowej oraz rozwoju badań nad oddziaływaniem wiązki protonowej z organizmem poprzez badania w zakresie fizyki, chemii, biologii i technologii medycznych.
Część kliniczna projektu realizowana będzie w oparciu o strukturę Wielkopolskiego Centrum Onkologii. Zespół profesorów z ww. uczelni poczynił wstępne ustalenia z przedstawicielami środowisk naukowych i klinicznych w zakresie radioterapii onkologicznej w województwach Polski Zachodniej. Wstępny zakres projektu zakłada 14 pakietów badawczych, z których 7 byłoby realizowanych w Wielkopolsce, a 7 pozostałych w województwach: lubuskim, dolnośląskim, opolskim i zachodniopomorskim.
Protonoterapia jest odmianą radioterapii, w której stosuje się jako wiązkę promieniowania jonizującego – protony o energiach do 250 MeV. Radioterapię protonową stosuje się do leczenia guzów mózgu i rdzenia kręgowego, nowotworów u dzieci, a także w innych lokalizacjach, w których guz nowotworowy położony jest bardzo blisko narządów krytycznych. Terapia umożliwia uzyskanie znacznie lepszego rozkładu dawki niż przy pomocy wiązek fotonów i elektronów stosowanych powszechnie w radioterapii nowotworów.
- W regionie lubuskim słabością jest leczenie onkologiczne, które jest odwrotnie proporcjonalne do zdiagniozowanych potrzeb - mówiła podczas spotkania marszałek Polak. - Bardzo nam zależy, żeby projekt ośrodka radioterapi protonowej był projektem dla całej Polski Zachodniej. W naszym szpitalu w Gorzowie Wlkp. brakuje radioterapii, mamy daleko zaawansowane prace nad dokumentacją. Mamy też w Lubuskiem bardzo dobry projekt monitorowania zachorowań na raka, realizowany wspólnie z Brandenburgią, z funduszy EWT. Prowadzony jest rejestr, który Niemcy już świetnie wykorzystują. Ich metody leczenia są skuteczniejsze, niż u nas, gdzie niestety umieralność na nowotwory wciąż jest bardzo wysoka.
Na świecie obecnie czynnych jest tylko ponad dwadzieścia ośrodków radioterapii protonowej, gdyż metoda ta jest droższa od konwencjonalnej radioterapii fotonowej i nadal wymagająca badań. W Europie buduje się co najmniej 10 nowych ośrodków. Zbudowanie takiego ośrodka w Polsce Zachodniej jest uzasadnione epidemiologicznie, a potencjał naukowy i kliniczny jednostek zlokalizowanych w pięciu województwach jest gwarancją efektywnego wykorzystania środków i osiągnięcia zakładanych celów badawczych.
