Samorząd fundamentem demokracji
Obchodzone 27 maja Święto Samorządu upamiętnia pierwsze wybory samorządowe z 1990 roku. - Pamiętam to dokładnie. Całą rodziną poszliśmy na wybory. Mój starszy syn miał wtedy 4 lata, mógł więc wrzucić kartę do urny. Zanim to zrobił spytał: Mamo, co to? Odpowiedziałam: To nasz bilet do wolności! Teraz wygramy te wybory i będziemy rządzić, my, zwykli ludzie. Mama ci zbuduje ten plac zabaw przy przedszkolu, bo w Warszawie nie wiedzą, że go nie macie.
Wtedy nastąpiła prawdziwa decentralizacja. To była prawdziwa pokojowa rewolucja. My, samorządowcy, naprawdę zmieniliśmy Polskę. Było szaro, smutno, ponuro. Dziś już jest niewiele takich miejsc – mówiła marszałek Elżbieta Anna Polak. Jednak jak podkreślała, w tym roku nie jest to radosne świętowanie. - Samorząd jest zagrożony i kolejne kompetencje są nam odbierane. Przykłady: ochrona zdrowia, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska, Izby Skarbowe, Rządowe Centrum Organizacji Pozarządowych, Strategia Morawieckiego. W planach jest jeszcze przekazanie wojewodom Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego oraz zarządów melioracji. Rząd odwraca się od samorządów. Nie takiej Polski chcieliśmy. W październiku, w tym roku urodzi się mój pierwszy wnuk i ja chcę, żeby żył w wolnej Polsce. Musimy być solidarni razem i nie pozwolić, żeby 27 lat naszej pracy dla naszych małych ojczyzn, dla przyszłości zostało zmarnowane. Mamy gwarancje konstytucyjne, ale dziś samorząd potrzebuje zdecydowanego obywatelskiego wsparcia, bo to samorząd jest fundamentem wolnej i demokratycznej Polski. Bez wolnego samorządu, nie będzie w Polsce wolności – mówiła marszałek.
Decentralizacja miarą europejskości
O roli samorządu w Polsce i Europie mówił gość specjalny Forum Jerzy Stępień – współtwórca reformy samorządowej z 1997 roku. Podkreślał, że tylko decentralizacja daje możliwość realnego rozwiązywania problemów obywateli. - Francuzi mają takie powiedzenie: kto za dużo obejmuje, ten za słabo ściska. Kiedy rząd chce za dużo zagarnąć, to nie panuje nad całością. Jeżeli są ważne sprawy dla ludzi, rozwiązuje się je poprzez decentralizację. Decyzje zapadają najbliżej obywateli. Oni mają wtedy kontrolę. Rządy o nastawieniu centralistycznym chcą jak najwięcej dla siebie, i zaczynają słabo ściskać, są nieudolne – wyjaśnił. Jerzy Stępień mówił także o zapisach Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. - Według karty samorząd terytorialny to prawo i możliwość społeczeństwa terytorialnego do załatwiania pewnych spraw na własną odpowiedzialność – mówił. Wyjaśnił, że decentralizacja i samorząd, to domena cywilizacji Zachodu. – To właśnie w krajach Europy Zachodniej ukształtował się paradygmat, który polega na tym, że obywatele mają wpływ na władze centralne, na kształt władzy lokalnej. Wszyscy wiedzą, że to, co lokalne, nie zależy od tego, co centralne. W modelu wschodnim – centralistycznym to, co lokalne zależy od tego, co centralne. Polska leży pomiędzy wschodem i zachodem, niestety także mentalnie, więc niestety nie wyzbyliśmy się modelu wschodniego. Musimy się uporać z tym centralistycznym wpływem. Europa Zachodnia to nadrzędność prawa, trójpodział władzy, niezależność władzy sądowniczej, a także samorząd terytorialny i jego autonomia. Dziś na świecie wszyscy rozumieją, że parlamentaryzm jest wartością, że to się opłaca, podobnie wolne media, gospodarka rynkowa ujęta w ramy prawa, ale tylko w Europie Zachodniej ludzie wiedzą, że do tego wszystkiego potrzebny jest samorząd terytorialny, bo samorząd to wolność. Wolność to możliwość podejmowania samodzielnych decyzji ze świadomością przyjęcia odpowiedzialności za konsekwencje tych decyzji – wyjaśnił.
Podczas Forum swoimi doświadczeniami dzielili się także sami samorządowcy wszystkich szczebli. Przewodniczący Sejmiku Województwa Lubuskiego Czesław Fiedorowicz podkreślał wagę zasady subsydiarności (pomocniczości). - Mówi ona prosto, ale bardzo mocno: tyle władzy, ile konieczne, tyle państwa, ile konieczne, tyle społeczeństwa i wolności, ile możliwe. Mówimy stop centralizacji, bo centralizując oddajemy władzę ludziom niekompetentnym, a Polska nie może sobie pozwolić na niekompetencje – wyjaśnił. Zaznaczył także, że bardzo ważny jest dialog publiczny, który obecnie jest jego zdaniem w pełni realizowany. O roli samorządu powiatowego mówił z kolei startosta zielonogórski Dariusz Wróblewski, który wyjaśnił, że powiaty powinny funkcjonować jako centrum współpracy gmin oraz być dla nich wsparciem
Prezydent Nowej Soli, Przewodniczący Związku Gmin Województwa Lubuskiego podzielił się z kolei swoimi obawami o przyszłość samorządu terytorialnego. - Samorząd to dwa słowa klucze: gospodarz i odpowiedzialność. Ważne jest, żeby bronić samorządu. Ważne, żeby mieszkańcy czuli odpowiedzialność. Jeżeli zdemontujemy samorząd, to straci na tym cała Polska. Chcemy decydować o sobie i będziemy bronić samorządu jak niepodległości – mówił.
Lubuskie Gminy wyróżnione
IV Lubuskie Forum Samorządowe było także okazją do nagrodzenia lubuskich gmin, które okazały się najlepsze w I Konkursie Zrównoważonego Rozwoju Jednostek Samorządu Terytorialnego. Ranking przygotował zespół pod przewodnictwem prof. nzw. dra hab. Eugeniusza Sobczaka z Politechniki Warszawskiej. – To gminy, które osiągnęły największe sukcesy. Lubuskie w ciągu 15 lat odniosło ogromny sukces, ponieważ podwoiło PKB. To niesamowity sukces. To prawdziwa rewolucja cywilizacyjna. Jest tylko 9 województw, którym się to udało. W Lubuskiem zaczynają się pojawiać centra rozwoju, które oddziałują i takie gminy, które na to oddziaływanie reagują - to fantastyczne – wyjaśnił profesor.
Laureaci I Konkursu Zrównoważonego Rozwoju Jednostek Samorządu Terytorialnego:
I Gminy wiejskie:
9. Bobrowice
8. skąpe
7. Bogdaniec
6. Lubrza
5. Przytoczna
4. Kłodawa
3. Łagów
2. Świdnica
1. Pszczew
II Gmina miejsko-wiejska
10. Sulechów
9. Sulęcin
8. Szprotawa
7. Lubsko
6. Międzyrzecz
5. Bytom Odrzański
4. Świebodzin
3. Babimost
2. Słubice
1. Zbąszynek
IIIGmina miejska
5. Nowa Sól
4. Zielona Góra
3. Żary
2. Gorzów Wlkp.
1. Kostrzyn Nad Odrą
Konkurs zrównoważonego rozwoju - DYNAMIKA LICZBY OSÓB PRACUJĄCYCH
Gminy wiejskie:
5. Nowa Sól
4. Przytoczna
3. Trzebiechów
2. Lubrza
1. Żary
Gmina miejsko-wiejska
5. Lubsko
4. Czerwieńsk
3. Kargowa
2. Babimost
1. Zbąszynek
Zobacz prezentację: I Konkurs Zrównoważonego Rozwoju Jednostek Samorządu Terytorialnego oraz Konkurs Zrównoważonego Rozwoju Jednostek Samorządu Terytorialnego - dynamika liczby pracujących.
Szczegółowe dane w excelu: pobierz
