Portal Województwa Lubuskiego

Program odbudowy to narzędzie specjalne. Dla polskich regionów jednak najważniejszy jest nowy unijny budżet. W ubiegłym tygodniu poznaliśmy jego wielkość. O szczegółach mówiła podczas Konwentu Marszałków Małgorzata Jarosińska-Jedynak – Minister Funduszy i Polityki Regionalnej.

Nowy budżet UE to 1,8 mld euro. Blisko 1,1 mld euro to wieloletnie ramy finansowe, a 750 mln euro to europejski instrument na rzecz odbudowy. Na politykę spójności przeznaczono 330,2 mld euro, z czego alokacja dla Polski wynosi 66,8 mld euro.

Minister omówiła także planowane poziomy dofinansowania. I tak:

- Regiony słabiej rozwinięte oraz Fundusz Spójności - 85%

- Regiony w okresie przejściowym - nowe: Dolny Śląsk i Wielkopolska – 70%

- Regiony w okresie przejściowym: 60%

- Regiony lepiej rozwinięte (region stołeczny Warszawa) – 40%

- Program Interreg 80%

Małgorzata Jarosińska-Jedynak mówiła także o większej elastyczność we wdrażaniu polityki spójności w nowej perspektywie. Nowe zasady zakładają zwiększenie pułapu maksymalnego transferu pomiędzy funduszami z 15% do 20% alokacji danego funduszu, możliwość transferu środków pomiędzy kategoriami regionów, utrzymanie zasady n+3 na zobowiązania do 2021 r. oraz koncentrację tamatyczną:

- 25% środków EFRR na cele „smart”

- 30% środków na cele „green”

- 25% środków EFS+ na włączenie społeczne.

Jednym z tematów był także Fundusz Sprawiedliwej Transformacji oraz programie odbudowy. – To ma być główny instrument ukierunkowany na ograniczenie skutków pandemii – wyjaśniła. Przedstawiła także harmonogram prac nad planem odbudowy oraz regionalnymi programami operacyjnymi.

Do wystąpienia minister odnieśli się także marszałkowie. Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz podkreślał, że ważne jest docenienie roli regionów w procesie wdrażania polityki spójności. – Uważam, że regiony sprawdziły się. Efektem tego jest dynamiczny rozwój polskich miast, miasteczek, wsi. Silne Regionalne Programy Operacyjne są czynnikiem sukcesu – zaznaczył. Dziękował także za wsłuchanie się w sugestie ZWRP dot. poziomów dofinansowań, zachowanie zasady n+3 i rozluźnienie gorsetu koncentracji tematycznej. - Cieszy takie podejście Komisji Europejskiej wskazujące na dużą elastyczność – dodał. Marszałkowie zwrócili także uwagę na konieczność jak najszybszego wypracowania wytycznych dot. architektury programów oraz linii demarkacyjnej.

Marszałek Wielkopolski Marek Woźniak odniósł się do planu odbudowy. - Z nadzieją i jednocześnie z niepokojem patrzę na paletę możliwości krajowego programu odbudowy. Będziemy mieli ogromną przestrzeń do zagospodarowania, więc żeby trafić w tę przestrzeń nie będzie łatwo. Nie będzie też łatwo wydyskutować te projekty. Wyobrażam sobie jednocześnie duże ponadregionalne projekty, np. związane z transportem: kolejowym, czy autobusowym – podkreślał. Odniósł się także do zasad praworządności, które mają mieć wpływ na fundusze. Wyraził obawę o wprowadzanie sankcji związanych z łamaniem zasad oraz obawę o pogorszenie stosunków z UE z tego powodu.

Podczas dyskusji I Konwentu w Lubniewicach poruszony był też temat listu otwartego do Marszałków Województwa RP, który napisali sygnatariusze inicjatywy Fala Renowacji. Mówiła o nim Agnieszka Stawiarska, przedstawicielka inicjatywy. W maju, Fala Renowacji skierowała otwarty list do polskiego rządu. Inicjatywę podjęły firmy z branży budowalnej i okołobudowlanej oraz stowarzyszenia, które od lat prowadzą działalność na rzecz efektywności energetycznej w Polsce. Wielu z sygnatariuszy ma wieloletnie doświadczenie pracy w Renovate Europe, jest ekspertami w zakresie energooszczędnego zrównoważonego budownictwa. Dlaczego napisali list otwarty do marszałków? Ponieważ na I Konwencie jednym z tematów wiodących był Fundusz Odbudowy i Krajowy Plan Odbudowy, które mają pomóc wyjść z kryzysu wywołanego przez pandemię.

Autorzy listu apelują do marszałków, aby tworząc regionalne programy związane z odbudową, ponownie podeszli do tematu kompleksowej termomodernizacji, ponieważ dotychczasowe działanie nie są wystarczające. Dlaczego akurat renowacja budynku ma być lekarstwem na problemy wywołane przez COVID-19? Są badania (więcej w załączonych liście), że przeprowadzenie takiego programu w kraju i w regionach daje wymierne korzyści: 300 tys. miejsc pracy, drastyczne ograniczenie smogu (rocznie umiera z jego powodu 50 tys. osób), a więc czyste powietrze, energooszczędność, komfort życia i likwidację ubóstwa energetycznego. Te wszystkie efekty są policzalne i przewidywalne.

Za programem kompleksowej termomodernizacji przemawia też fakt, że spełnia on aktualne kryteria oceny Komisji Europejskiej, zastosowane przy przyznawaniu środków. Krajowe i regionalne plany będą musiały: skutecznie przyczyniać się do transformacji ekologicznej, trwale zwiększać odporność państwa członkowskiego; skutecznie przyczyniać się do zwiększenia potencjału wzrostu gospodarczego, tworzyć miejsca pracy oraz odporność gospodarczą i społeczną państwa członkowskiego, łagodzić skutki kryzysu gospodarczego i społecznego.

Autorzy listu zaoferowali pomoc ekspertów przy konstruowaniu planów odbudowy w zakresie renowacji budynków.

Zobacz List otwarty do Marszałków RP