Plan gospodarki odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2020-2026 wraz z planem inwestycyjnym w zakresie odpadów komunalnych (dalej zwany WPGO 2020-2026) wpisuje się w strategiczne dokumenty przyjęte na poziomie krajowym oraz wojewódzkim.
Podstawowym elementem WPGO 2020-2026 jest analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami w województwie lubuskim. Analiza ta została opracowana na podstawie danych ze sprawozdań gminnych obejmujących rok 2017 i 2018. Na podstawie danych z powyższych sprawozdań przeanalizowano materiał w celu przedstawienia aktualnego stanu gospodarki odpadami w województwie.
Na terenie województwa lubuskiego zlokalizowanych jest 16 instalacji komunalnych, w tym:
- 8 instalacji zapewniających mechaniczno-biologiczne przetwarzanie niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i wydzielanie z niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku;
- 8 składowisk odpadów do składowania odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych.
Z powodu zniesienia regionów gospodarki odpadami komunalnymi bilansowanie mocy przerobowych instalacji komunalnych staje się w obecnej sytuacji bardzo trudnym zadaniem, bowiem zapewnienie ilości odpadów dla pełnego obciążenia instalacji zależeć będzie w głównej mierze od ceny za przyjęcie odpadów, a dopiero w kolejnym kryterium od jakości i efektywności pracy danej instalacji.
Jak wynika z bilansu moce przerobowe istniejących instalacji komunalnych mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, zlokalizowanych na terenie województwa lubuskiego, są wystarczające do przetworzenia całej masy odebranych i zebranych niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych (20 03 01) zarówno w roku 2018 jak i w latach kolejnych (2019-2026), dla których przedstawiono prognozę odebranych i zebranych odpadów 20 03 01.
Zapotrzebowanie na moce przerobowe instalacji MBP dla przetwarzania odpadów o kodzie 20 03 01 będzie stopniowo wzrastać, jednak istniejące moce przerobowe powinny zapewnić zagospodarowanie tych odpadów bez potrzeby zwiększania mocy. Szacuje się, że do roku 2026 będzie zwiększać się masa odpadów zbieranych selektywnie, wobec czego planowana rozbudowa instalacji MBP może być zasadna pod warunkiem, że będą tam przetwarzane odpady odbierane i zbierane selektywnie, w celu zapewnienia osiągnięcia wymaganych prawem poziomów odzysku i recyklingu. Docelowo przewidywane jest również przyjmowanie wzrastającej z roku na rok masy odpadów zbieranych selektywnie. Technologia stosowanego procesu będzie umożliwiała przetwarzanie/doczyszczanie frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie.
Należy podkreślić, że zmodernizowane instalacje MBP powinny być w taki sposób dostosowane technicznie, aby ich przepustowość zapewniła sortowanie i doczyszczanie frakcji odpadów zbieranych selektywnie. W perspektywie długoterminowej konieczne będzie osiągnięcie wymaganych prawem zarówno unijnym, jak i krajowym poziomów odzysku i recyklingu, zatem nastawienie się wyłącznie na przetwarzanie odpadów niesegregowanych będzie negatywnie wpływać na możliwość realizacji celów stawianych przez UE.
W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi zidentyfikowano m.in. następujące problemy:
- wzrost ilości odebranych i zebranych odpadów komunalnych w stosunku do lat poprzednich, w szczególności odpadów zielonych i bioodpadów;
- niewystarczająca ilość instalacji do przetwarzania odpadów zielonych i innych bioodpadów, w tym rozdzielanej frakcji odpadów kuchennych;
- niezgodne z prawem gospodarowanie odpadami (w dalszym ciągu powstawanie „dzikich wysypisk” i spalanie odpadów w kotłach domowych),
- niespójne dane w różnych bazach danych o odpadach (braki, niekompatybilność, zmiany w zakresie i sposobie agregowania danych),
- dotychczasowe ryczałtowe rozliczanie się firm odbierających odpady komunalne od mieszkańców co utrudnia kontrolę nad rzeczywistą masą odbieranych odpadów komunalnych.
- obowiązujący system sprawozdawczości nie daje pełnego obrazu i możliwości oceny sytuacji w gospodarce odpadami;
- brak ogólnokrajowych, aktualnych badań składu morfologicznego odpadów komunalnych;
- wzrastające koszty eksploatacji i utrzymania instalacji w związku z modernizacją technologii i dostosowaniem się do obowiązujących wymagań prawnych (np. doposażenie w kamery wizyjne w celu monitoringu miejsc magazynowania odpadów; zainstalowanie oświetlenia; spełnienie wymogów odnośnie odległości budynków magazynowych od linii lasu; zainstalowanie instalacji oddymiających; wykonanie dodatkowych ekspertyz technicznych; budowa zbiorników pełniących funkcję zabezpieczenia przeciwpożarowego; budowa dodatkowych ujęć wody na potrzeby przeciwpożarowe);
- problem ze sprzedażą makulatury (odpady papieru i tektury) i odpadów folii – wymagana jest dopłata za przyjęcie tych odpadów przez recyklerów;
- rozdział strumienia odpadów kuchennych od ogrodowych jest zasadnych tylko w momencie budowy odpowiedniej liczby instalacji do fermentacji metanowej, tylko wówczas możliwe będzie kierowanie odpadów oddzielnie do procesu kompostowania i do procesu fermentacji;
- niewystarczająca ilość i powierzchnia miejsc magazynowania zatrzymanych transportów odpadów;
- brak wsparcia finansowego na tworzenie i rozbudowę miejsc magazynowania zatrzymanych transportów odpadów.
