Uroczystości rozpoczęły się w piątek, 24 marca 2023 r. o godzinie 12.00. Odczytano Apel Pamięci i złożono wiązanki pod pomnikiem na terenie muzeum. W obchodach rocznicy Wielkiej Ucieczki wzięli udział m.in. żołnierze z polskich i brytyjskich Sił Powietrznych.
W sobotę 25 marca 2023 r. odbył się natomiast 47. Cross Żagański i pokaz sprzętu wojskowego na terenie muzeum.
Czym była Wielka Ucieczka?
Pod nazwą „Wielka Ucieczka” przeszła do historii próba wydostania się aliantów z obozu jenieckiego Stalag Luft 3. Przygotowania do ucieczki 200 jeńców rozpoczęły się w marcu 1943 r. od zawiązania komitetu z majorem Rogerem J. Bushellem na czele. Zaplanowano wykopanie trzech tuneli pod barakami. Ostatecznie do ucieczki posłużył tunel „Harry”, ponieważ tunel „Tom” został odkryty przez Niemców, a z budowy tunelu „Dick” zrezygnowano, gdyż prowadziłby do nowej części obozu.
W styczniu 1944 roku tunel „Harry” był gotowy i czekał na decyzję o ucieczce. Wyznaczono ją w nocy z 24 na 25 marca. Z planowanych i przygotowanych 200 jeńców tunelem wydostało się tylko 80, ale czterech ostatnich wartownik nad ranem złapał przy wyjściu, odkrywając ucieczkę. 76 oddaliło się od obozu. W wyniku zarządzonej wielkiej akcji poszukiwawczej złapano 73. Trzem jeńcom udało się dotrzeć do Wielkiej Brytanii. Na osobisty rozkaz Hitlera 50 uciekinierów zostało zamordowanych w rejonach miejsc, gdzie zostali schwytani. (źródło: muzeum.zagan.pl/stalag-luft-3)
– Był to krok bohaterski, poprzedzony ogromem przygotowań, za który wielu jeńców zapłaciło najwyższą cenę. Ich historia przypomina nam, jak wielką wartością w życiu człowieka jest wolność i jak wszyscy – zarówno żołnierze, jak i cywile – jesteśmy zobowiązani do stania na jej straży – napisała w liście skierowanym do dyrekcji Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu marszałek województwa lubuskiego Elżbieta Anna Polak.
Historia Wielkiej Ucieczki była wielokrotnie ekranizowana. Doczekała się też upamiętnienia m.in. poprzez budowę makiety tunelu ucieczkowego na terenie muzeum.
