- To, co mnie mile zaskoczyło w Lubuskiem, to wsparcie gospodarzy, także samorządowych, dla zabytków. Z radością wysłuchuję inicjatyw. Będę oglądał klasztor poaugustyński w Żaganiu, wiem, że jest tam potrzebna pomoc, a także kościół w Otyniu. Tu udało się odtworzyć po katastrofie budowlanej wieżę kościoła, która jest teraz w stanie surowym. Będę robił wszystko, by dokończyć jej rekonstrukcję – zadeklarował sekretarz stanu P. Żuchowski. Wspomniał też o bardzo ważnym dokumencie przygotowywanym przez ministerstwo – Programie Ochrony i Opieki nad Zabytkami, który trafił do konsultacji międzyresortowych. Ma on uporządkować wiele obszarów i dotyczyć będzie też województwa lubuskiego.
Marszałek Elżbieta Polak zwróciła uwagę, że Lubuskie ma wiele pereł, o które warto dbać. To m.in. jedyny w Europie szlak kościołów drewnianych czy też wyjątkowa na skalę europejską architektura obronna. Marszałek wymieniła najważniejsze inwestycje dofinansowane z Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjny, który nadzoruje – to np. pałac w Żaganiu, zamek w Sulechowie, zamek w Kożuchowie, pałac biskupów w Gorzowie. Wspomniała też o aktywności przedsiębiorców, którzy ratują zabytkowe budowle dając im nowe funkcje, np. organizując spa, centra spotkań, sale konferencyjne. – Dziękujemy ministerstwu za wsparcie naszych projektów. W 2010 roku otrzymaliśmy dofinansowanie na kwotę 1 mln zł, w tym już na 6 mln zł. Kolejne projekty już są w ministerstwie, mamy zaplanowany wkład własny, a przykładem może być rewitalizacja muzeum w Bogdańcu – powiedziała marszałek. I dodała, że ma nadzieję, że radni poprą zaplanowaną w budżecie na przyszły rok kwotę 1 mln zł na ratowanie zabytków w regionie.
Barbara Bielinis-Kopeć, lubuski wojewódzki konserwator zabytków potwierdza, że coraz więcej pieniędzy płynie do Lubuskiego na ochronę naszego dziedzictwa narodowego. To nie tylko wielkie projekty, ale też szereg małych, jak np. założenie systemu ostrzegania antywłamaniowego w 11 kościołach wpływają na poprawę stanu zabytków. Stanisław Tomczyszyn, członek zarządu podkreślił rolę Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, z którego 62 kościoły otrzymały nowe dachy i elewacje, w wielu wyremontowano organy, ołtarze, rzeźby. Osiem kościółków dostało zastrzyk pieniędzy z Programu Operacyjnego Ryby.
Poseł Józef Zych, który był jednym z inicjatorów zaproszenia przedstawiciela Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do Lubuskiego podkreślał życzliwość ministerstwa dla regionu, dzięki której po raz pierwszy dofinansowanie na konserwację obiektów otrzyma diecezja zielonogórsko-gorzowska . - Wierzę, że wspólnym wysiłkiem zarządu, ministerstwa uda się też zrobić wiele dobrego dla Żagania, który potrzebuje pomocy – podkreślił J. Zych.
Piotr Żuchowski, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury z Zielonej Góry pojechał do Otynia, gdzie przyjrzy się odbudowanej wieży kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego, który z budżetu województwa w 2012 roku na wykonanie dachu zabezpieczającego ruinę nad kruchtą i wzmocnienie uszkodzonego fragmentu wieży otrzymał 50 tys. zł, natomiast w 2013 roku na opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej rekonstrukcji wieży – 30 tys. zł. Planowane jest także zwiedzanie lubuskich pomników historii m.in. Biblioteki Poaugustyńskiej i kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Do tej pory na ochronę zabytków w naszym regionie zarząd i sejmik województwa w oparciu o ustawę z dnia 23 lipca z 2003 r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami przeznaczył łącznie 1mln 750 tys. (od 2009 do 2013 roku). Udzielane z budżetu województwa dotacje obejmują prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków położonych na obszarze regionu Lubuskiego.
Ważniejsze prace przy zabytkach, które na przestrzeni ostatnich 5 lat dofinansowało Województwo Lubuskie:
- Remont i konserwacja zabytkowych murów Zamku Piastowskiego (XIV-XVI wiek) w Międzyrzeczu,
- Konserwacja i renowacja dekoracji malarskiej prezbiterium Kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Międzyrzeczu,
- Konserwacja i restauracja późnobarokowego ołtarza głównego w Kościele p.w. Św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku,
- konserwacja i restauracja gotyckiej sali XV wiecznego ratusza w Świebodzinie,
- prace w zabytkowym XVII wiecznym szachulcowym Kościele p.w. Świętej Rodziny w Sękowicach (naprawa i stabilizacja konstrukcji dachu, roboty budowlane oraz prace konserwatorskie i restauratorskie we wnętrzu kościoła),
- Uzupełnienie i wstawienie brakujących okien na parterze, pierwszym i drugim piętrze renesansowego zamku w Broniszowie,
- prace konserwatorskie i restauratorskie przy gotyckim bocznym ołtarzu – pentaptyku (1520 r.) p.w. Ostatniej Wieczerzy - Mycielin, gotycki kościół parafialny p.w. św. Mikołaja,
- konserwacja – restauracja malowideł w kaplicy Ogrójcowej przy kościele Św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze,
- remont dachu zabudowań klasztornych w zabytkowym zespole poaugustiańskim w Żaganiu,
- remont dachu kościoła p.w. Matki Bożej Rokitniańskiej i św. Michała w Witkowie.
W kręgu oddziaływania Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego także znajdują się lubuskie zabytki. Ponad 89 mln zł zostało przeznaczone na odnowę, renowację, bądź adaptację historycznych i zabytkowych obiektów oraz zespołów obiektów wraz z ich otoczeniem. To również pieniądze na rewitalizację układów urbanistycznych lubuskich miast i miasteczek. Realizacja tych projektów pozwoliła na zapewnienie zabytkom odpowiedniego stanu technicznego i zabezpieczenie przed dalszym zniszczeniem. Odnowione zabytki stały się powszechnie dostępne zarówno dla mieszkańców regionu, jak i dla turystów. Przykładem takich inwestycji jest Pałac Książęcy w Żaganiu, Zamek w Sulechowie czy dawny budynek Collegium Jezuickiego we Wschowie, który po renowacji stał się siedzibą Muzeum Ziemi Wschowskiej oraz Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Wschowa.
