Przed uroczystą inauguracją nowej perspektywy odbyło się spotaknie z udziałem wszystkich marszałków oraz minister Marii Wasiak, komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Elżbiety Bieńkowskiej i komisarz ds. polityki regionalnej Coriny Cretu. Tematem spotkania była zwiększająca się decentralizacja wdrażania funduszy europejskich w Polsce w kontekście szczegółowych zapisów Rozporządzeń KE na lata 2014-2020. Rozmawiano także na temat strategii ponadregionalnych.
Podczas uroczystości w Centrum Nauki Kopernik premier Ewa Kopacz podkreślała, że Polska stoi przed ogromną szansą na rozwój, jaką daje unijne wsparcie. - Przez ostatnie lata udowodniliśmy, że potrafimy dobrze wykorzystać szansę, jaką daje zjednoczona Europa. Udowodniliśmy, że dobrze wydajemy unijne środki. Efekty widać na każdym kroku i każdego dnia. Dobrze wykorzystane pieniądze z poprzedniej perspektywy pozwoliły dokonać wielu zmian na lepsze, a to był dopiero początek. Dostaniemy największe w historii fundusze na rozwój. Zdobyliśmy największą pulę spośród wszystkich państw Unii – mówiła premier. Jak zaznaczyła cel tej perspektywy jest jeden - fundusze mają pozwolić na kolejny skok cywilizacyjny. - Aby tak się stało każdą złotówkę zainwestujemy w przemyślany sposób – dodała.
Premier Kopacz podkreśliła, że nowa perspektywa opiera się na trzech filarach:
- Jakość życia - fundusze europejskie mają być realną pomocą w codziennym życiu (infrastruktura społeczna, transport miejski itp. ) - nowe miejsca a żłobkach i przedszkolach, 16 mld zł na transport publiczny
- Nowoczesna i konkurencyjna gospodarka – innowacyjne badania naukowe i wykorzystanie ich wyników w polskiej gospodarce - ponad 40 mld zł na badania naukowe; pół mln nowych miejsc pracy
- Inwestycje w przyszłe pokolenie czyli przede wszystkim w edukację - do 2020 roku ponad połowa osób w wieku 30-34 lata będzie miała wyższe wykształcenie
Środki unijne przeznaczone zostaną także na dokończenie sieci dróg ekspresowych, transport kolejowy, środowisko naturalne, kulturę i ochronę zdrowia. Premier Ewa Kopacz zaznaczyła także, że nowa filozofia wykorzystania fundusz opiera się na pogłębionej decentralizacji. - Samorząd jest najlepszym partnerem w realizacji projektów dla i blisko ludzi. Hasło Polski samorządnej traktujemy poważnie i konsekwentnie wdrażamy w życie - podkreślała. Dodała także, że dzięki wspólnej pracy na rzecz rozwoju kraju w perspektywie najbliższych siedmiu lat Polska ma się znaleźć wśród 20 najbogatszych państw.
Najważniejszym punktem uroczystości było wręczenie Umowy Partnerskiej dla Polski. Z rąk Coriny Cretu, unijnej komisarz ds. polityki rozwoju odebrała ją minister infrastruktury i rozwoju Maria Wasiak. - Polska jest największym beneficjentem polityki spójności. To wielka szansa, ale i odpowiedzialność. Wierzę jednak, że Polska - tak jak dotychczas - bardzo dobrze poradzi sobie z wdrażaniem funduszy, a dzięki tym środkom naprawdę można poprawić życie Polaków – mówiła komisarz.
Następnie decyzje dotyczące uruchomienia regionalnych programów operacyjnych odebrali marszałkowie 16 województw. Decyzję dla regionu lubuskiego odebrała marszałek Elżbieta Anna Polak.
W latach 2014-2020 Polska zainwestuje 82,5 mld euro (345 mld zł) z unijnej polityki spójności. Na tę kwotę składają się:
- ok. 76,9 mld euro dostępnych w programach operacyjnych, w tym ponad 252 mln euro na wsparcie bezrobotnej i nie uczącej się młodzieży,
- ok. 700 mln euro dostępnych w programach Europejskiej Współpracy Terytorialnej,
- 4,1 mld euro na projekty infrastrukturalne o znaczeniu europejskim w obszarze transportu w ramach instrumentu „Łącząc Europę”,
- ok. 473 mln euro z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD) na programy, które zapewnią żywność dla osób najbardziej potrzebujących oraz odzież i inne podstawowe artykuły osobom bezdomnym oraz dzieciom w trudnej sytuacji materialnej,
- ok. 287 mln z zarządzanej przez KE, ogólnej puli przeznaczonej na pomoc techniczną,
- ok 71 mln euro na działania innowacyjne związane z rozwojem obszarów miejskich.
W latach 2014-2020 fundusze polityki spójności zainwestowane zostaną poprzez 6 krajowych programów operacyjnych:
- Program Infrastruktura i Środowisko - 27,41 mld euro
- Program Inteligentny Rozwój - 8,61 mld euro
- Program Polska Cyfrowa - 2,17 mld euro
- Program Wiedza Edukacja Rozwój - 4,69 mld euro
- Program Polska Wschodnia - 2 mld euro
- Program Pomoc Techniczna - 700,12 mln euro
40 proc. funduszy polityki spójności - 31,28 mld euro trafi do samorządów województw.
23 maja 2014 r. Komisja Europejska zatwierdziła Umowę Partnerstwa - najważniejszy dokument określający strategię inwestowania nowej puli środków europejskich w naszym kraju. Polska jest jednym z pierwszych krajów UE, który zakończył negocjacje Umowy Partnerstwa.
W dokumencie przedstawiono m.in.:
- najważniejsze zasady inwestowania funduszy unijnych,
- powiązania pomiędzy funduszami a dokumentami strategicznymi,
- podział funduszy na poszczególne dziedziny,
- układ programów operacyjnych,
- podział odpowiedzialności za zarządzanie pieniędzmi europejskimi pomiędzy szczebel regionalny i centralny.
Nowością jest ujęcie w jednym dokumencie, w celu lepszej koordynacji, funduszy polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybołówstwa.
Zgodnie z Umową Partnerstwa fundusze zostaną zainwestowane w te obszary, które w największym stopniu przyczynią się do rozwoju Polski. Wśród nich:
- zwiększenie konkurencyjności gospodarki,
- poprawę spójności społecznej i terytorialnej kraju,
- podnoszenie sprawności i efektywności państwa.
Środki te będzie można zainwestować m.in. w badania naukowe i ich komercjalizację, kluczowe połączenia drogowe (autostrady, drogi ekspresowe), rozwój przedsiębiorczości, transport przyjazny środowisku (kolej, transport publiczny), cyfryzację kraju (szerokopasmowy dostęp do Internetu, e-usługi administracji) czy włączenie społeczne i aktywizację zawodową.
RPO Lubuskie 2020
Inauguracja Regionalnego Programu Operacyjnego Lubuskie 2020 miała miejsce 23 lutego. Jako pierwsi w kraju przedstawiliśmy nasz RPO. - Rozpoczynając nową perspektywę finansową Unii Europejskiej, chciałabym zacytować naszego mentora samorządowców, prof. Jerzego Regulskiego, którego niedawno pożegnaliśmy. Profesor zwykł mówić: „Nie wystarczy mieć cel, trzeba jeszcze wiedzieć jak ten cel osiągnąć”. Żeby zrealizować cel, trzeba mieć plan. My taki plan mamy - mówiła marszałek Elżbieta Anna Polak.
Regionalny Program Operacyjny Lubuskie 2020 przyjęty został przez Zarząd Województwa 20 stycznia tego roku. Jego głównym celem jest długofalowy, inteligentny i zrównoważony rozwój oraz wzrost jakości życia mieszkańców województwa lubuskiego poprzez wykorzystanie i wzmocnienie potencjałów regionu oraz niwelowanie barier rozwojowych. Podział alokacji w Programie wynika z analizy potrzeb i potencjałów regionu oraz uwzględnia cele określone w dokumentach strategicznych i programowych.
Oś priorytetowa 1 – Gospodarka i innowacje
Alokacja: 29,7%, 193,6 mln euro (EFRR)
Cel główny: podniesienie poziomu innowacyjności i konkurencyjności regionu poprzez wsparcie działalności B+R oraz sektora MŚP.
Działania w ramach osi pierwszej skierowane są m.in. do przedsiębiorców, klastrów, instytucji otoczenia biznesu, jednostek badawczo-rozwojowych i uczelni wyższych. Mają one na celu wzmocnienie gospodarki regionalnej w oparciu o nowoczesne technologie i innowacyjne rozwiązania.
Oś priorytetowa 2 – Rozwój Cyfrowy
Alokacja: 6%, 39,2 mln euro (EFRR)
Cel główny: rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i wzrost ich wykorzystania przez mieszkańców regionu.
Beneficjentami osi priorytetowej drugiej są m.in. przedsiębiorcy (wyłącznie w formule partnerstwa publiczno-prywatnego), jednostki samorządu terytorialnego, spółki prawa handlowego będące własnością JST, kościoły i związki wyznaniowe, uczelnie wyższe, jednostki naukowe itd. Działania w ramach osi zmierzają do rozwoju społeczeństwa informacyjnego.
Oś priorytetowa 3 – Gospodarka niskoemisyjna
Alokacja: 16,5%, 108 mln euro (EFRR)
Cel główny: przejście na gospodarkę niskoemisyjną poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i wzrost efektywności energetycznej.
Realizacja osi przyczyni się do wykorzystania lokalnych zasobów poprzez zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz umożliwienie ich przyłączenia do sieci energetycznych, co pozwoli na dywersyfikację źródeł oraz kierunków dostaw energii, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery oraz dalszy rozwój energetyki w kierunku zrównoważonym, zwiększającym bezpieczeństwo energetyczne regionu.
Oś priorytetowa 4 – Środowisko i kultura
Alokacja: 14%, 91,4 mln euro (EFRR)
Cel główny: poprawa stanu środowiska przyrodniczego oraz przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym ze zmian klimatu i ochrona dziedzictwa kulturowego
Działania podejmowane w ramach 4 OP będą miały na celu, ochronę środowiska poprzez zapewnienie funkcjonowania podstawowej infrastruktury wodnokanalizacyjnej, co w perspektywie, przyczyni się do poprawy jego stanu. Dodatkowo działania w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom (w tym wynikającym ze zmian klimatu), mają wpływ nie tylko na bezpieczeństwo regionu, ale również na stan środowiska.
Oś priorytetowa 5. – Transport
Alokacja: 20,87%, 136 mln euro (EFRR)
Cel główny: wzrost atrakcyjności inwestycyjnej województwa lubuskiego poprzez poprawę przepustowości i sprawności infrastruktury transportowej w regionie.
Inwestycje w infrastrukturę transportową mają krytyczne znaczenia dla wielu aspektów funkcjonowania regionu. Zadania podejmowane w tym obszarze przyczyniają się do podniesienia atrakcyjności gospodarczej i turystycznej regionu, poprzez włączenie do sieci transportowej TEN-T, zapewniają międzyregionalną dostępność transportową, a także spójność wewnętrzną regionu. Rozwój połączeń drogowych i kolejowych w województwie lubuskim przyczyni się przede wszystkim do jego rozwoju gospodarczego, co będzie miało przełożenie na powstawanie nowych miejsc pracy i polepszanie się warunków życia mieszkańców.
Oś Priorytetowa 6. - Regionalny rynek pracy.
Alokacja: 27,81%, 70,9 mln euro (EFS)
Cel główny: podniesienie poziomu aktywności zawodowej mieszkańców regionu oraz adaptacyjności przedsiębiorstw i pracowników do zmian zachodzących w gospodarce.
Warunkiem niezbędnym dla poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej regionu jest podniesienie jakości obecnych i przyszłych kadr gospodarki: pracowników przedsiębiorstw i osób pozostających bez zatrudnienia. Dzięki temu wzrastać będzie konkurencyjność przedsiębiorstw działających w regionie oraz wzrosną szanse zdobycia zatrudnienia. Aby osiągnąć te cele, wsparcie realizowane będzie w kierunkach zapewniających rozwój województwa, jak również eliminowane będą bariery ograniczające aktywność na rynku pracy. Priorytetowo traktowane będą: praktyczne formy wsparcia, automatycznie dające – oprócz umiejętności – doświadczenie w pracy zawodowej; popytowy system udzielania pomocy pozwalający na trafniejszy dobór form wsparcia, zgodny z potrzebami rynku pracy oraz jak najszersza współpraca międzysektorowa zapewniająca szeroką gamę rozwiązań sytuacji problemowych.
Oś priorytetowa 7. – Równowaga społeczna
Alokacja: 26,7%, 68,2 mln euro (EFS)
Cel główny: zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego i niwelowanie dysproporcji społecznych.
Włączenie społeczne i zwalczanie ubóstwa jest jednym z głównych celów polityki wspólnotowej, krajowej i regionalnej. Obszary wykluczenia społecznego stanowią poważną barierę w rozwoju gospodarczym i społecznym, a województwo lubuskie znajduje się w czołówce regionów zagrożonych ubóstwem. Stan ten jest poważnym wyzwaniem dla regionu i wymaga podjęcia szeregu skoordynowanych działań zmierzających do ograniczenia sfery ubóstwa, takich jak: aktywna integracja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, wsparcie dla sektora ekonomii społecznej, zwiększenie dostępności do usług społecznych, budowanie partnerstw międzysektorowych nakierowanych na aktywizację zawodową i społeczną osób będących w trudnej sytuacji życiowej. W ramarach tego priorytetu realizowane będą projekty mające na celu Upowszechnienie aktywizacji zawodowej, społecznej, zdrowotnej i edukacyjnej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, Zwiększenie dostępności usług społecznych, Wzrost aktywności społeczności lokalnych w obszarze przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.
Oś priorytetowa 8. – Nowoczesna edukacja
Alokacja: 31,3%, 79,8 mln euro (EFS)
Cel główny: upowszechnienie edukacji na każdym etapie kształcenia oraz dostosowanie systemu nauczania do potrzeb regionalnego rynku pracy.
Działania w ramach tej osi mają na celu dostosowanie form i metod nauczania do potrzeb rynku pracy, zmniejszenie nierówności w upowszechnieniu edukacji oraz dostosowanie systemu kształcenia do zindywidualizowanych potrzeb uczniów, wzmocnienie potencjału, atrakcyjności i podniesienie jakości oferty edukacyjnej szkół i placówek oświatowych prowadzących kształcenie zawodowe uwzględniające potrzeby rynku pracy, upowszechnienie i promocję kształcenia ustawicznego osób dorosłych.
Oś priorytetowa 9. – Infrastruktura społeczna
Alokacja: 12,7%, 83,3 mln euro (EFRR)
Cel główny: wzrost dostępności i poprawa jakości usług społecznych, zdrowotnych i edukacyjnych w regionie.
Oś priorytetowa 10. – Pomoc techniczna
Alokacja: 14%, 36 mln euro (EFS)
