Celem Programu jest odtworzenie populacji cennych gospodarczo ryb dwuśrodowiskowych i minogów w ciekach województwa lubuskiego poprzez przywrócenie tym gatunkom warunków swobodnej migracji, przy równolegle prowadzonych zarybieniach gatunkami ryb wędrownych. Zrealizowanie założonych celów powinno być osiągnięte do 2020 roku poprzez inwestycje w usuwanie przeszkód na rzekach lub w budowę przepławek dla ryb.
Od chwili przyjęcia „Programu” przez Sejmik ukończono następujące inwestycje:
- przepławka „Przysieka” na rzece Nysa Łużycka – inwestor PGE Energia Odnawialna Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie Oddział ZEW Dychów. Inwestycję zrealizowano z własnych środków finansowych Spółki w latach 2004 – 2006;
- przepławka „Bukówka” na rzece Nysa Łużycka - inwestor PGE Energia Odnawialna Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie Oddział ZEW Dychów. Całość zakończono w sierpniu 2007 roku. Inwestycja w 100 % sfinansowana ze środków Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 – 2006”.
- dwie przepławki na Kanale Łącza i na Kanale Strużyna w miejscowości Czerwieńsk. Obie zostały wybudowane w ramach inwestycji pod nazwą „Zbiorniki małej retencji gm. Czerwieńsk -Zbiornik Strużyna, Zbiornik Czerwieńsk”, zrealizowanej w latach 2010 – 2011 przez Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze. Źródła finansowania przedsięwzięcia stanowiły środki finansowe uzyskane w ramach „Programu dla Odry 2006”, Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, budżetu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
- przepławka na rzece Szprotawa w miejscowości Wiechlice – inwestor Przedsiębiorstwo Energetyczne Mirosław Gąsik. Przepławka wybudowana w ramach inwestycji pod nazwą „Budowa elektrowni wodnej na rzece Szprotawa w Wiechlicach”, zrealizowanej w latach 2010 –2013. Źródła finansowania przedsięwzięcia stanowiły środki finansowe uzyskane w ramach Lubuskiego RPO na lata 2007 – 2013 oraz własne środków inwestora;
- przepławka dla ryb na Bobrze w miejscowości Leszno Górne – inwestor Merol Power Polska Sp. z o.o. Inwestycje zrealizowano z własnych środków finansowych w latach 2011 – 2012;
- przepławka dla ryb na rzece Bóbr w miejscowości Leszno Dolne – inwestor Pure Energy Poland Eugeniusz Turkowski Sp. k. z siedzibą w Olsztynie. Inwestycje zrealizowano z własnych środków finansowych w latach 2009 – 2010;
- przepławka „Zielisko” na rzece Nysa Łużycka - inwestor PGE Energia Odnawialna Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie Oddział ZEW Dychów. Inwestycje zrealizowano z własnych środków finansowych w latach 2011 – 2012;
- przepławka dla ryb na rzece Bóbr w miejscowości Dziećmiarowice – inwestorzy: Tadeusz Wawrzykowski, Bolesław Kossowski, Adam Jakimowicz. Inwestycje zrealizowano w 2010 roku, z własnych środków finansowych;
- przepławka dla ryb na rzece Bóbr na granicy miejscowości: Szprotawa – Iława – inwestor PPHU „FENIX” Izabela Wesołowska. Inwestycje zrealizowano z własnych środków finansowych w latach 2010 – 2014;
- przepławka dla ryb „Gorzupia” na rzece Bóbr – inwestor PGE Energia Odnawialna Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie Oddział ZEW Dychów. Inwestycje zrealizowano z własnych środków finansowych w latach 2013 – 2014;
- przepławka dla ryb „Sobolice” na rzece Nysa Łużycka – inwestor PGE Energia Odnawialna Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie Oddział ZEW Dychów. Inwestycje zrealizowano z własnych środków finansowych w latach 2013 – 2015;
- dwie przepławki dla ryb na rzece Biała Woda w okolicy miejscowości Rejów. Obie zostały wybudowane w ramach inwestycji pod nazwą „Rzeka Biała Woda - etap I - odbudowa i rekonstrukcja rzeki w km 0+000 - 11+492”, zrealizowanej w latach 2014 – 2015 przez Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze. Źródła finansowania przedsięwzięcia stanowiły środki finansowe uzyskane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 oraz budżetu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego.
Wiele inwestycji, rozpoczętych w 2015, a nawet w 2014 roku wciąż jest na etapie postępowań administracyjnych, należą do nich:
- inwestycja mająca na celu zmianę użytkowania istniejącego dwururowego przepustu z odłówką i węgornią w miejscowości Skoki (gmina Międzyrzecz) na małą elektrownię wodną z przepławką dla ryb na rzece Paklica - inwestor – „Małe Elektrownie Wodne” Sp. z o.o. z siedzibą w Miedzichowie;
- budowa przepławki dla ryb przy Małej Elektrowni Wodnej „Sądów” na rzece Pliszka (gmina Cybinka) - inwestor Pan Andrzej Kotowicz – Gilewski
- budowa 3 przepławek dla ryb na Kanale Stara Warta na obszarze Parku Narodowego „Ujście Warty” – w ramach realizacji zadań ochronnych Parku Narodowego „Ujście Warty” - inwestycja współfinansowana z Programu Europejskiego LIFE+ oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
PGE Energia Odnawialna SA Oddział ZEW Dychów w Dychowie w bieżącym roku przewiduje zakończenie prac związanych z budową przepławek na SW Żagań II oraz Krzywaniec na rzece Bóbr.
W przyszłych latach planuje natomiast podjęcie działań związanych z budową przepławek na rzece Bóbr na SW Raduszec Stary i Grajówka oraz na Nysie Łużyckiej na SW Żarki Wielkie.
Realizacja założeń programu wymaga podjęcia działań towarzyszących, mających na celu przywrócenie lub zwiększenie populacji ryb dwuśrodowiskowych. Udrożnienie cieków musi być poparte akcją zarybieniową, niestety działania te maja na terenie województwa lubuskiego niewielkie rozmiary.
„Program udrożnienia wód płynących dla celów rybactwa w województwie lubuskim na lata 2005 – 2020” dotyczy budowy przepławek, przeróbki lub likwidacji ok. 130 urządzeń hydrotechnicznych na 29 rzekach i kanałach. Do końca 2015 roku, po dziesięciu latach istnienia programu, wybudowano łącznie czternaście przepławek dla ryb, co pozwala stwierdzić, iż obecny stan realizacji jest w dalszym ciągu na początkowym etapie. Na budowę przepławki decydują się użytkownicy elektrowni wodnych, którzy starają się o nowe pozwolenie wodnoprawne, bądź też inwestorzy zamierzający budować nowe stopnie wodne.
OPRACOWAŁ: DEPARTAMENT ROLNICTWA, ZASOBÓW NATURALNYCH, RYBACTWA I ROZWOJU WSI
