Od 1994 r. Prezydent RP w specjalnym rozporządzeniu ustanawia na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Pomniki Historii.
Do grona wyróżnionych obiektów dołączył pocysterski zespół klasztorny w Gościkowie-Paradyżu, który jest siedzibą Zielonogórsko-Gorzowskiego Wyższego Seminarium Duchownego.
Historia opactwa cystersów w Paradyżu sięga lat 30. XIII w. Komes Mikołaj Bronisz sprowadził wtedy cystersów z brandenburskiego opactwa w Lehnin, fundując im rozległe tereny. Pierwsi mnisi wznieśli tutaj prowizoryczne zabudowania już w 1236 r. Na przestrzeni 600-letniej historii klasztoru, w którym obecni byli cystersi, żyło tutaj 946 mnichów, a kierowało nim 57 opatów. W XVIII w. wszystkie należące do klasztoru dobra ziemskie zostały skonfiskowane przez administrację pruską. Od tego momentu rozpoczął się powolny rozpad cysterskiego opactwa. Ostatecznej likwidacji klasztoru dokonano w 1834 r., zaś pozostałych mnichów wygnano. Do zakończenia drugiej wojny światowej mieściły się tutaj instytucje szkolne. W 1945 roku obiekt zajęły wojska radzieckie, tworząc w kościele i budynkach przyfrontowy magazyn materiałów bojowych. Później budynki klasztorne zostały przekazane zgromadzeniu Salezjanów. W 1952 r. powołano tutaj Wydział Filozoficzny Gorzowskiego Diecezjalnego Seminarium Duchownego. W 1960 r. władze komunistyczne w odwecie za tzw. „Wydarzenia Zielonogórskie’’ skonfiskowały budynki WSD w Gorzowie Wlkp. Zmusiło to władze kościelne do przeniesienia całego seminarium do Paradyża.
W latach 50. I 60. XX w. podjęto prace rewaloryzacyjne pocysterskiego zespołu klasztornego. Jednak do kompleksowej rewaloryzacji zespołu oraz opracowania na te potrzeby aktualnego programu prac przystąpiono w latach 90. XX w. Do dnia dzisiejszego udało się wykonać olbrzymią część zadania: niemal w całości zostały wykonane prace remontowo-budowlane polegające na osuszeniu i zabezpieczeniu przed dalszą destrukcją wszystkich obiektów klasztornych wraz z kościołem, wykonano kompleksowy remont konserwatorski wszystkich elewacji, przywracając im barokową kolorystykę, zrealizowano rewaloryzację ogrodu klasztornego oraz konserwację rzeźb i elementów kamiennych. Dziś opactwo jest jednym z najcenniejszych i najstarszych tego typu zespołów województwa lubuskiego. W jego skład wchodzi wczesnogotycki kościół klasztorny, który pomimo późniejszych przebudów zachował swój pierwotny charakter.
Na liście Pomników Historii jest obecnie 81 obiektów o szczególnych wartościach oraz znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Cztery obiekty są z województwa lubuskiego: poaugustiański zespół klasztorny w Żaganiu, Park Mużakowski w Łęknicy oraz Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Klępsku. Ten ostatni – który znajduje się na Szlaku Kościołów Drewnianych Regionu Kozła - na listę wpisano w marcu br.
W opactwie w Paradyżu od 15 lat odbywa się festiwal muzyki dawnej pn. Muzyka w Raju, której partnerem i mecenasem jest Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego.
